Samenvatting

"In de praktijk liep ik al enkele jaren aan tegen het omgaan met drukke en/of opstandige kinderen. Toen bleek dat ik voor de afronding van mijn Master Sen opleiding Specialist Jonge Risico Kinderen een onderzoek moest gaan doen, was het voor mij een uitdaging dat onderzoek te gaan richten op het omgaan met drukke kinderen.
Daarom ben ik op zoek gegaan naar een antwoord op mijn onderzoeksvraag: Hoe kan ik mijn leerkrachtgedrag zodanig veranderen dat ik kinderen met druk en/of opstandig gedrag beter kan begeleiden?
Het onderzoek heb ik, in schooljaar 2010-2011, uitgevoerd in mijn groep 3 op een SBO-school. Aan het begin van dit onderzoek zaten er tien kinderen in die groep; aan het einde twaalf. Er zitten negen jongens en drie meisjes in de groep. Alle kinderen hebben leerproblemen en een aantal hebben daarbij ook gedragsproblemen. Bij drie jongens is Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) gediagnosticeerd; bij één meisje ADD.
Ik wilde mijn onderzoek niet specifiek richten op kinderen met ADHD, maar op drukke en/of opstandige kinderen met of zonder diagnose.
De jongen die ik in dit onderzoek volg, had aan het begin van dit onderzoek nog geen diagnose, maar nu inmiddels wel. Er is ADHD gediagnosticeerd en hij krijgt daar medicatie voor. Daarbij pas ik nu adviezen toe die ik vanuit dit onderzoek te weten ben gekomen.
Voor ik antwoord op mijn onderzoeksvraag kan geven, moet ik eerst een aantal deelvragen beantwoorden.
Die antwoorden heb ik gevonden in literatuur, bij andere leerkrachten van de onderbouw, bij mijzelf, bij mijn casuskind en bij zijn moeder.
Ik geef weer hoe ik kijk naar drukke kinderen, hoe daar in de literatuur naar gekeken wordt en hoe andere leerkrachten daar naar kijken.
Ik beschrijf mijn leerkrachtgedrag en wat er in de literatuur over gezegd wordt.
Daarbij geef ik mijn veranderingen weer en wat daaruit voortkomt.
De antwoorden in de theorie heb ik voornamelijk gevonden in Barkley (1997), Jeninga (2000) en van Lieshout (2002). Zij geven adviezen die in de onderwijspraktijk uitvoerbaar zijn.
Daarnaast heb ik gebruik gemaakt van het Interactiewiel van Verstegen & Lodewijks (2009). Hierbij heb ik naar mijzelf en mijn interactie met het kind gekeken. Na een grondige analyse daarvan, kan ik de praktische tips die Verstegen & Lodewijks (2009) geven toepassen en daarmee de interactie met het betreffende kind verbeteren.
Tijdens het onderzoek zijn er filmopnames gemaakt om dit te onderzoeken.
Ik heb voor dit onderzoek collega's geobserveerd. Daarnaast heb ik hen en andere leerkrachten van onderbouwgroepen een vragenlijst voorgelegd om meer te weten te komen over hoe zij tegen drukke kinderen aankijken en hoe zij daarmee omgaan.
Ik heb kind A en zijn moeder geïnterviewd. Hiermee wilde ik komen tot meer samenwerking en wederzijds begrip.
Daarnaast heb ik twee gedragsspecialisten van onze school geïnterviewd om hun visie te weten te komen en om te kijken of ik die visie kon delen.
Zij promoten het oplossingsgericht werken. Bij oplossingsgericht werken is samenwerking met het kind en zijn omgeving belangrijk om tot een goed resultaat te komen. Dit is niet alleen bij oplossingsgericht werken zo, maar daar wordt het wel expliciet in het stappenplan opgenomen (Furman, 2010). Ik kan deze visie delen, maar wil mij er nog meer in verdiepen alvorens ik dit echt kan gaan toepassen.
Vanuit het onderzoek heb ik kunnen concluderen dat het werken met drukke kinderen duidelijkheid en consequent handelen zeer belangrijk zijn en blijven.
Ook het samen bepalen waaraan gewerkt gaat worden en het blijven geven van directe, positieve feedback draagt bij tot het vaker vertonen van gewenst gedrag.
Drukke kinderen blijven een consequent handelende leerkracht nodig hebben!"