Samenvatting

SAMENVATTING
“Ja dat ze conflictjes krijgen, ja wij hebben hier ook kinderen die eigenlijk helemaal niet weten hoe ze moeten spelen. Dus die schoppen dan gewoon ergens tegen aan of ze gaan andere kinderen lastigvallen . . ..” Een bekende uitspraak voor de professionals van instelling X dat tevens de aanleiding van dit onderzoek was. Sinds de invoering van de nieuwe wetgeving op Passend Onderwijs wordt er een verzwaring van problematiek op het speciaal basisonderwijs ervaren (De Boer & Van der Worp, 2016; Eimers, Ledoux & Smeets, 2016) en dit heeft gevolgen voor het vrije spel. Met het vrije spel wordt het spel in ruime zin bedoeld. Hierbij gaat het om spel waarbij kinderen zelf de keuze hebben voor een activiteit en hier kan begeleiding bij plaats vinden (Vervaet, 2014). Bij het vrije spel, dat plaatsvindt tijdens het buitenspelen, ontstaan dan ook regelmatig conflicten, waardoor de professionals genoodzaakt zijn het hele vrije spel alert te zijn op de conflicten. Echter bleek dit niet altijd effect te hebben waardoor conflicten nog uit de hand konden lopen. Dit had gevolgen voor een veilig pedagogisch klimaat in de klas.

Betreffende bovenstaande bevindingen is de volgende onderzoeksvraag opgesteld.
Hoe verloopt het vrije spel van de kinderen van de groepen Jonge Risico Kinderen en Onderbouw 1/ Onderbouw 2 van instelling X en wat hebben de professionals van instelling X nodig om dit vrije spel te stimuleren en zo conflictsituaties te voorkomen?

Om antwoord te krijgen op deze onderzoeksvraag heeft er een kwalitatief onderzoek plaatsgevonden, waarvoor er interviews met professionals en observaties van kinderen binnen instelling X zijn afgenomen. Deze zijn door middel van theoretische inzichten uit het theoretisch kader opgesteld en hier zijn resultaten op de deelvragen uit voortgevloeid. Aan de hand van deze resultaten zijn er conclusies getrokken. Zo blijken de kinderen verschillende spelfases en sociale dimensies in hun spel te laten zien, maar blijken de problemen de bovenhand te hebben. Kinderen hebben zelf geen spelideeën en er ontstaan behoefteconflicten. Hierdoor zijn de professionals genoodzaakt om de nadruk te leggen op de basisdimensies controle uitoefenen en grenzen stellen. Echter is dit in tegenstelling met zowel de behoeften van de professionals als van de kinderen. Structuur, duidelijkheid en consequentheid zijn dan ook drie termen die van belang zijn om het vrije spel te stimuleren en zo conflictsituaties te voorkomen. Voor de kinderen zelf is het moeilijk om orde en structuur aan te brengen en daarom wordt er van de professionals verwacht dat zij dit doen. Ook het geven van voorbeeldgedrag is een behoefte van zowel de professionals als van de kinderen. Op basis van deze conclusies zijn er aanbevelingen geformuleerd die eraan bijdragen het praktijkprobleem kleiner te maken.