Samenvatting

In de huidige samenleving is taal ontzettend belangrijk om zelfstandig te kunnen functioneren. Omdat het lezen zo ontzettend belangrijk is, hecht de Taalbrug SO een grote waarde aan goed leesonderwijs voor alle leerlingen. Het gaat hier om een school voor speciaal onderwijs (cluster 2). Omdat Smits (2000) stelt dat het van belang is om kleuters met taalproblemen, onvoldoende klankbewustzijn of fonologische problemen een voorschot te geven in de leesontwikkeling, is de Taalbrug SO sinds schooljaar 2013/2014 gestart met het aanbieden van letters in groep 2. Als leerkrachten merken we echter dat onze leerlingen nog niet toe zijn aan het aanbod zoals we dat nu vormgeven. Met dit onderzoek wordt antwoord gegeven op de hoofdvraag: Op welke wijze kunnen wij onze kleuters met een taalontwikkelingsstoornis nog beter voorbereiden op het aanvankelijk leesonderwijs? Om de hoofdvraag te beantwoorden, zijn de leerkrachten van de groepen ½ geobserveerd en geïnterviewd, is de leeromgeving in de kleuterklassen bestudeerd en is een toets afgenomen bij de leerlingen van de groepen ½. Uit de analyses van de resultaten kwam naar voren dat de materiële leeromgeving in de kleuterklassen uitdagender ingericht mag worden. Op deze manier worden de leerlingen gestimuleerd en gemotiveerd om met letters en klanken aan de slag te gaan. Om onze kleuters met een taalontwikkelingsstoornis nog beter voor te bereiden op het aanvankelijk leesonderwijs, is de leeromgeving gedurende een interventieperiode van zes weken aangepast. De aanpassingen hadden betrekking op de schrijfhoek, de inrichting van het lokaal en een lettergroeiboek voor de leerlingen. Op deze wijze groeide de motivatie van de leerlingen om aan de slag te gaan met woorden en letters. Het onderzoek heeft daarnaast geleid tot een aantal concrete aanbevelingen voor de verbetering van beginnende geletterdheid in de kleuterklassen. Om te zorgen voor een betekenisvolle context, moeten er zowel fictieve en non-fictieve boeken binnen een thema aanwezig zijn (Wentink et al., 2012; Wentink et al., 2009). Daarnaast verhoogt de aanwezigheid van een rijk en gevarieerd aanbod van boeken in de klas de motivatie van kinderen om zelf te lezen (Van Kleef & Tomesen, 2007). In de kleuterklassen moeten dus prentenboeken, voorleesboeken, stripboeken, rijmboeken, informatieve boeken, folders en tijdschriften aanwezig zijn.