Samenvatting

Dit onderzoeksverslag gaat over een praktijkgericht actieonderzoek naar herhaald interactief voorlezen van prentenboeken in de kleutergroepen op de school waar ik werk. Sinds dit schooljaar wordt er door de leerkrachten van fase 1/2/3 gewerkt met een cyclus van thema’s die iedere twee jaar terug zullen komen. Deze thema’s worden gezamenlijk voorbereid en bij ieder thema wordt een prentenboek aansluitend bij dit thema centraal gesteld. Uit een vragenlijst die ik voorafgaand bij de kleuterleerkrachten heb afgenomen blijkt dat prentenboeken vaak maar één keer en weinig herhaald aan de kinderen worden aangeboden. Ook de werkvorm interactief voorlezen wordt door de leerkrachten verschillend toegepast. Omdat mij gaandeweg de opleiding tot Master Educational Needs duidelijk is geworden hoe groot het belang van interactief voorlezen is in relatie tot de ontwikkeling van de woordenschat en het verhaalbegrip bij kleuters vond ik het zinvol om een stappenplan te ontwerpen dat de leerkrachten als leidraad kunnen gebruiken bij het herhaald voorlezen van prentenboeken. Het doel van dit onderzoek was vervolgens om een antwoord te krijgen op de volgende onderzoeksvraag: In hoeverre leidt de uitvoering van een op theorie gebaseerd, zelf ontworpen stappenplan tot verbetering van het verhaalbegrip van kleuters met een taalachterstand? In dit actieonderzoek heb ik ervoor gekozen om twee themaprentenboeken centraal te stellen, te weten “Kleine muis zoekt een huis” en ‘Elmer”. De betrokken leerkrachten bij dit onderzoek hebben deze prentenboeken volgens het stappenplan aangeboden aan de leerlingen, afwisselend in de grote groep én in de kleine groep aan kinderen met een taalachterstand. Gedurende het actie-onderzoek heb ik vier kleuters met een taalachterstand gevolgd die tijdens het behandelen van twee thema’s in de kleutergroep de twee prentenboeken volgens het stappenplan kregen aangeboden. De ontwikkeling van hun verhaalbegrip met betrekking tot de prentenboeken is gedetailleerd in kaart gebracht en geanalyseerd. Daarnaast ben ik met leerkrachten in gesprek gegaan over hun ervaringen met het stappenplan en welke aanpassingen in het stappenplan zij wenselijk vonden. Uit dit onderzoek blijkt uiteindelijk dat het verhaalbegrip bij alle vier de kleuters is toegenomen door het herhaald interactief aanbieden van de prentenboeken. Dit blijkt vooral het geval te zijn op het niveau van het lagere orde denken volgens de Taxonomie van Bloom. Bij drie kleuters nam ook het verhaalbegrip op het niveau van het hogere orde denken iets toe, waarbij dit bij de oudste kleuter het duidelijkst was. Vanuit de resultaten van dit onderzoek wordt de suggestie gedaan voor een vervolgonderzoek dat gericht is op de ontwikkeling van het verhaalbegrip door herhaald interactief voorlezen volgens het stappenplan bij iets oudere kinderen. Dit vervolgonderzoek kan dan vooral gericht zijn op de ontwikkeling van het hogere orde denken bij het herhaald aanbieden van prentenboeken.