Samenvatting

In dit actieonderzoek wordt antwoord gegeven op de onderzoeksvraag: Welke bijdrage levert het ontwikkelen van een professionele leergemeenschap (PLG) aan de professionalisering van een team in het signaleren en begeleiden van (hoog)begaafde leerlingen? Om goed in te kunnen spelen op de ontwikkelbehoefte van het team is de beginsituatie van de school ten aanzien van het onderwijs aan (hoog)begaafde leerlingen en ten aanzien van een PLG onderzocht met een enquête en de PLG-bril. Met behulp van deze beginsituatie is een plan van aanpak opgesteld dat inspeelt op het ontwikkelen van een PLG in samenhang met het verbetertraject gericht op onderwijs aan (hoog)begaafde leerlingen. Het doel van dit plan was het professionaliseren van leerkrachten in het signaleren en begeleiden van (hoog)begaafde leerlingen, zodat er tegemoet gekomen wordt aan de onderwijsbehoeften van deze leerlingen. In een PLG worden drie fundamentele, elkaar wederzijds beïnvloedende capaciteiten onderscheiden: de persoonlijke (individuele leerkracht), de interpersoonlijke (het team) en de organisatorische capaciteit (de organisatie). Het ontwikkelen van deze fundamentele capaciteiten is een vereiste om met veranderingen om te gaan en om het onderwijs in een school te verbeteren (Verbiest, 2012). Het plan van aanpak was om die reden gestoeld op het ontwikkelen van deze capaciteiten, onderbouwd door de fases van verandering van Kotter (1996) en het transformationele leiderschap. Na elke fase in het plan is met het team geëvalueerd op interventies en zijn er bijstellingen gedaan. De betrokkenheid en inspraak van het team stond centraal bij dit veranderproces, waardoor het team eigenaar werd van de uitkomst. Dit verhoogde tevens de motivatie. Succesvolle interventies waren volgens het team de aanschaf van het protocol DHH, structureel teamoverleg, scholing en praktische visuele handvatten. Na afloop van het traject kon met de PLG-bril geconstateerd worden dat de interpersoonlijke – en organisatorische capaciteit goed ontwikkeld waren. De persoonlijke capaciteit was voldoende ontwikkeld. Middels een zelfbeoordelingsvragenlijst en diepte-interviews werd de professionalisering van leerkrachten gemeten. Hieruit is gebleken dat het ontwikkelen van een PLG in grote mate kan bijdragen aan het professionaliseren van leerkrachten in het signaleren en begeleiden van (hoog)begaafde leerlingen. Centraal in deze ontwikkeling stond het woord ‘bewustwording’, dat volgens de leerkrachten bereikt is door het ‘levendig’ houden van het verbetertraject