Samenvatting

Door hervormingen in het Nederlandse zorgstelsel en de afbouw van bedden in de specialistische ggz neemt het versterken van de maatschappelijke positie van de kwetsbare burger een steeds belangrijkere rol in. Hier ligt voor zorgaanbieders in het sociaal domein een belangrijke taak in het versterken van de zelfredzaamheid van de kwetsbare burger en het versterken van diens maatschappelijke positie. Hoewel de opdracht duidelijk is, blijkt er in de praktijk nog onvoldoende resultaat te worden geboekt op dit gebied, waardoor de maatschappelijke positie van de kwetsbare burger met psychische problematiek achtergesteld blijft.
Binnen organisatie X wordt vanuit deze doelstellingen ondersteuning geboden, onder andere in de vorm van beschermd wonen. Echter blijkt dat er weinig doorstroom plaatsvindt van beschermde woongroepen naar de ambulante zorgverlening. Om de reden hiervan te onderzoeken, is de volgende onderzoeksvraag opgesteld:
‘Hoe ondersteunen woonbegeleiders binnen woonfase 1 van organisatie X de cliënten in het versterken van hun zelfredzaamheid en het vergroten van hun maatschappelijke participatie en welke bevorderende en belemmerende factoren spelen daarbij een rol?’
Deze onderzoeksvraag wordt ondersteund door een viertal deelvragen, die in kaart brengen op welke manier er nu wordt gewerkt aan zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie en wat de ervaringen en verwachtingen zijn van woonbegeleiders en cliënten rondom dit thema.
Om kennis en inzicht te krijgen in de ervaringen van medewerkers en cliënten, is er gekozen voor een kwalitatief onderzoek onder 10 respondenten. Hierbij is in acht genomen dat de ervaringen voor iedere respondent verschillend zullen zijn. Met het inzetten van deze dataverzamelingsmethode kon er een beeld worden geschetst van de huidige situatie op het gebied van rehabilitatiegericht werken binnen organisatie X en de bevorderende en belemmerende factoren die hieraan bijdragen.
Uit de resultaten komt naar voren dat er binnen organisatie X aandacht is voor rehabilitatiegericht werken en hier ook middelen en methodieken beschikbaar voor zijn. Echter worden deze nog niet voldoende ingezet en worden cliënten onvoldoende ondersteund in doelen op het gebied van zelfredzaamheid. Respondenten zoeken de oorzaak hiervoor bij een gebrek aan kennis en een duidelijke visie over rehabilitatiegerichte methodieken en het bevorderen van maatschappelijke participatie. Ook worden motivatie van de cliënt, hospitalisatie en stigmatisering als belemmerende factoren benoemd. De respondenten verwachten van de organisatie duidelijke communicatie over de visie en de werkwijze omtrent rehabilitatiegericht werken. Ook vinden zij het belangrijk dat er scholing wordt gerealiseerd en dat er de mogelijkheid is tot kennisoverdracht en casusbesprekingen met collega’s.
Aan de hand van deze onderzoeksresultaten zijn aanbevelingen gedaan voor de medewerkers om in intervisies en casusbesprekingen de samenwerking op te zoeken en onderling verdieping aan te brengen door kennis vanuit verschillende expertises samen te brengen. Tevens is er een aanbeveling gedaan om motiverende gespreksvoering in te gaan zetten in de dagelijkse begeleiding, ter bevordering van de motivatie van de cliënt en om eventuele veranderweerstand te verkleinen. Aan de organisatie wordt de aanbeveling gedaan om het draagvlak voor rehabilitatie onder de medewerkers te vergroten door een duidelijke visie op te stellen en deze in de uitvoering van het beleid terug te laten komen. Tevens is er een aanbeveling gedaan op organisatorisch niveau om een ketenregisseur aan te stellen, die zowel binnen het sociaal domein als binnen de organisatie de weg goed kent en samenwerking tussen beiden optimaal kan realiseren.