Samenvatting

"In schooljaar 2010-2011 heb ik praktijkonderzoek gedaan naar de criteria waaraan leerlingen moeten voldoen bij de overgang van groep 1-2 naar 3. Welke criteria moeten leerkrachten hanteren? Door middel van literatuuronderzoek, een leerkracht-enquête, een ouderenquête, interviews met leerlingen en dossier- en data analyse, heb ik geprobeerd antwoord te geven op deze vraag. Uiteindelijk zal dit onderzoek er toe leiden dat een schoolspecifiek protocol geschreven wordt.

De Onderwijsinspectie heeft in 2008 hernieuwde aandacht besteed aan een ononderbroken leerlijn van groep 1 tot en met 8. De 1-oktober grens mag niet meer gehanteerd worden waardoor voor veel leerkrachten niet duidelijk is wanneer een leerling tot kleuterschoolverlenger gerekend wordt.
Jongens krijgen meer kleuterschoolverlenging dan meisjes, vaak de herfstleerlingen. Kleuterschoolverlenging wordt meer toegepast dan vervroegde doorstroming, maar de effecten op langere termijn zijn onvoldoende zichtbaar. Leerlingen waarbij gesproken is over kleuterschoolverlenging maar die dit niet gekregen hebben, doubleren vaak alsnog in een hogere groep. Daarbij lijkt de geboortemaand van invloed te zijn op de ontwikkeling van kinderen.

Leerkrachten beoordelen vooral de sociaal-emotionele ontwikkeling en de lees- en rekenvoorwaarden, maar beoordelen echter persoonlijk en niet aan de hand van gestandaardiseerde lijsten. Ouders willen graag betrokken worden bij de beslissing over hun kind. Zij vinden de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling belangrijke criteria. Enkele ouders zien het leerstofjaarklassensysteem als belem-mering voor de ontwikkeling van hun kind. Het klassikale onderwijssysteem benadeelt de jonge leerlingen. Kinderen zijn niet op hetzelfde moment schoolrijp. Maar is de school wel voldoende kindrijp? We zeggen adaptief onderwijs aan te bieden, maar is dit werkelijk zo? Er is meer afstemming nodig tussen groep 1-2 en 3.

De overgangsproblematiek blijft een lastige materie, zo blijkt uit literatuur en onderzoek. De leerkrachten zullen hun keuze goed moeten kunnen beargumenteren om te kunnen voldoen aan de eisen van de Wet Primair Onderwijs. Het is belangrijk om de ontwikkeling van een leerling vanaf de voorschool goed te volgen en vast te leggen. Pas daarna kan in overleg met alle betrokkenen de beslissing genomen worden waar iedereen achter staat.

Met dit onderzoek hoop ik een verandering in gang te kunnen zetten waardoor we volgend jaar kunnen zeggen dat mijn school een kindrijpe school is waar het schoolrijpe kind een ononderbroken leerlijn kan doorlopen!
"