Samenvatting

Uit de praktijk is gebleken dat door de kinderen uit groep 1-2 op school M. nauwelijks thematisch rollenspel werd gespeeld in de buitenspeelomgeving. De school kent een groot aantal NT2 kinderen, waarvoor deze spelvorm van belang is omdat het aanzet tot gebruik van gesproken taal en communicatie (Janssen-Vos, 2009). De leerkrachten namen tijdens het ontwerpen van hun aanbod de buitenspeelomgeving niet structureel mee in de planning. Deze situatie gaf aanleiding tot de volgende onderzoeksvraag:

“Welke interventies zorgen ervoor dat de leerlingen uit groep 1-2 op school M. tijdens buitenspel thematisch rollenspel gaan spelen?”

Bij het uitvoeren van dit praktijkgericht onderzoek is de keuze uitgegaan naar het type ontwerponderzoek. Tijdens het uitvoeren en rapporteren van dit onderzoek zijn de kernactiviteiten van praktijkonderzoek: ontwerpen (Van der Donk & Van Lanen, 2016) gevolgd (zie figuur 1). Het doel van dit onderzoek was om een tool te ontwerpen die leerkrachten in de kleuterbouw kunnen gebruiken bij het op gang brengen van thematisch rollenspel in de buitenspeelomgeving. De keuze voor een ontwerp is gebaseerd op een bestaande kwaliteitskaart over spel (VHJK, 2017).

De methodieken die zijn ingezet binnen dit onderzoek zijn: literatuuronderzoek, focusgroep en het observeren met behulp van de videocamera. Er is onderzocht waar de keuze van een thema op gebaseerd moet zijn, welke speelbehoeften NT2 kinderen hebben, de manier van faciliteren van de speelleeromgeving en welke didactiek de leerkracht tijdens de begeleiding van spel kan inzetten. De antwoorden zijn gezocht binnen de ontwikkelingsgerichte benadering van onderwijs welke aansluit op de visie van de school. Daarnaast is gedurende deze zoektocht naar antwoorden de innovatiecyclus een aantal keren doorlopen en het prototype aangepast. Het voorlopig eindproduct is weergeven in figuur 2.

Het onderzoek heeft aangetoond dat het kiezen van het juiste thema en het faciliteren van de buitenspeelomgeving de belangrijkste voorwaarden zijn voor de kinderen op school M. om tot thematisch rollenspel te komen. Het inzetten van de vijf didactische impulsen zal in de toekomst ingezet worden binnen vrij spel om kinderen verder te helpen in hun ontwikkeling. Het onderzoek heeft als kanttekening dat enkel een deel van de kwaliteitskaart is onderzocht middels een try-out met behulp van de videocamera. Tijdens het uitvoeren van dit onderzoek was de school genoodzaakt te sluiten vanwege het coronavirus. Het aantal video observaties is hierdoor bijgesteld. Er kan niet worden geconcludeerd of de gehele kwaliteitskaart de gewenste effecten beoogd. Vervolgonderzoek en implementatie activiteiten zijn noodzakelijk.