Samenvatting

Door middel van dit onderzoek wordt onderzocht welke vorm of vormen van begeleiding geboden kan worden aan cognitief zwakke leerlingen die problemen hebben met begrijpend lezen. Het onderzoek wordt uitgevoerd in groep 7-8 op een school voor speciaal basisonderwijs. Dit onderwerp komt voort uit de verlegenheidsituatie. Het vak begrijpend lezen is binnen de onderwijspraktijk een heikel punt. De leerlingen in de leeftijd van elf tot dertien jaar scoren voor dit vak gemiddeld op het niveau van eind groep vier. De groepsleerkrachten weten niet welke begeleiding zij de leerlingen kunnen bieden. De volgende onderzoeksvraag is opgesteld:
Welke vorm(en) van begeleiding zouden geboden kunnen worden aan de cognitief zwakke leerlingen uit mijn praktijkgroep die problemen ondervinden met betrekking tot begrijpend lezen? Om een antwoord te kunnen geven op deze onderzoeksvraag zijn verschillende deelvragen opgesteld. Deze deelvragen zijn opgedeeld in theoretische deelvragen en praktische deelvragen.
De theoretische deelvragen luiden: 1. Wat is begrijpend lezen? 2. Welke problemen kunnen zich voordoen met betrekking tot begrijpend lezen? 3. Welke vormen van begeleiding kunnen geboden worden aan leerlingen die problemen hebben met begrijpend lezen? Bovenstaande vragen zijn beantwoord door het uitvoeren van een literatuurstudie. De literatuurstudie heeft zich niet beperkt tot slechts Nederlandse literatuur. Er is meerdere malen gebruik gemaakt van buitenlandse literatuur. Uit de literatuur kwam een evidence based stappenplan van Vernooy (2007) naar voren.
Naast literatuuronderzoek is er ook praktijkonderzoek verricht om antwoord te kunnen geven op de praktische deelvragen: 4. Hoe ziet het onderwijs in begrijpend elzen er op dit moment uit in groep 7-8? 5. Wat zijn de eisen van het praktijkonderwijs, aangaande begrijpend lezen? 6. Welke problemen met begrijpend lezen hebben de leerlingen uit groep 7-8? Door verschillende onderzoeksmethodieken in te zetten, is antwoord gegeven op bovenstaande praktische deelvragen. Er zijn interviews gehouden met de groepsleerkrachten en een afdelingsleider van het praktijkonderwijs. Middels een steekproef is een vragenlijst afgenomen en zijn interviews gehouden met vijf zorgvuldig gekozen leerlingen.
Er is een nulmeting uitgevoerd om het exacte niveau van de leerlingen te kunnen bepalen. Vervolgens zijn vier lessen begrijpend lezen gegeven aan de hand van het evidence based stappenplan. Dit stappenplan is aangepast aan het niveau van de leerlingen. Hierna is een eindmeting uitgevoerd om te kunnen concluderen of het niveau van de leerlingen verbeterd is. Naast een nulmeting en eindmeting van het niveau is ook gekeken naar hoe de leerlingen zich voelden voor en na het gebruik van het stappenplan.
Door het beantwoorden van de deelvragen is het mogelijk geworden een antwoord te formuleren op de onderzoeksvraag. Welke vorm(en) van begeleiding zouden geboden kunnen worden aan de cognitief zwakke leerlingen uit mijn praktijkgroep die problemen ondervinden met betrekking tot begrijpend lezen? Het stappenplan wat door leerlingen te allen tijde geraadpleegd kan worden. Het is speciaal ontworpen om aan de eisen van de cognitief zwakke leerlingen van groep 7-8 te voldoen. Met dit stappenplan wordt elke leerling een lees-Tarzan! Vernooy, K. (2007). Napoleon in leesland. Leesstrategieën helpen bij begrijpend lezen. Didaktief (8), p. 10-11.