Samenvatting

Dit onderzoek onder christelijke leraren is het eerste onderzoek dat door het lectoraat Christelijk leraarschap werd uitgevoerd. Het betrof een verkenning van het christelijk leraarschap anno 2012, ten behoeve van het opzetten van een grootschaliger onderzoek onder christelijke leraren. Doel daarvan is het verkrijgen van een zo adequaat mogelijk beeld van hoe de christelijke leraar zichzelf ziet en wat hij belangrijk vindt in zijn beroep, om zijn christelijk leraarschap te kunnen ondersteunen in een tijd waarin waarden in het onderwijs ondergeschikt lijken te raken aan principes van efficiëntie en effectiviteit.
De onderzoeksvragen waarop in dit pilotonderzoek een antwoord werd gezocht, waren 1) Welke percepties van christelijk leraarschap bestaan er onder christelijke leraren; 2) Welke mogelijkheden tot verbetering van de beroepspraktijk worden genoemd door christelijke leraren; 3) Wat zijn volgens christelijke leraren goede praktijken van christelijk leraarschap?
In dit onderzoek werd een kwalitatieve onderzoeksmethode gebruikt. Twintig christelijke leraren uit Nederland (13) en uit het buitenland (7) participeerden in een semigestructureerd interview. De interviews bestonden uit drie hoofdvragen waarop werd doorgevraagd in een persoonlijk gesprek tussen een leraar en een onderzoeker. De drie hoofdvragen betroffen bovengenoemde onderzoeksvragen van dit pilotonderzoek.
Uit de resultaten werd duidelijk dat de percepties van christelijk leraarschap kunnen worden verdeeld over de thema’s ‘leraar’, ‘leerling’ en ‘vakinhoud’. Ten aanzien van het thema ‘leraar’ konden drie subthema’s worden onderscheiden die de christelijke leraren naar voren brachten, deze waren ‘geloof’, ‘houding’, ‘rol’, ‘worldview’ en ‘pedagogisch handelen’.
De mogelijkheden om het christelijk leraarschap te versterken bleken zich uit te splitsen in drie categorieën, namelijk a) het stimuleren van de bewustwording over de rol en de positie van de christelijke leraar, b) het ondersteunen van de leraar door het beschikbaar maken van kennis en materialen, c) de opleiding en nascholing van christelijke leraren. Daarnaast werden randvoorwaarden voor versterking van christelijke leraarschap genoemd, zoals meer tijd en minder (geloofs)verdeeldheid.
De goede praktijken die werden genoemd waren divers van aard en betroffen zowel voorbeelden op het niveau van de individuele docent als voorbeelden op schoolniveau. Leraren bleken bij goede praktijken vooral te denken aan collega’s of aan voorbeeldige leraren uit hun eigen schoolloopbaan.
In het algemeen werd er een verschil opgemerkt tussen wat christelijke leraren belangrijk vinden en wat zij als behoeften tot versterking naar voren brengen. Ook de verschillen tussen de Nederlandse en niet-Nederlandse leraren waren opmerkelijk. Zo lijken de niet Nederlandse leraren gemakkelijker de integratie tussen geloof en vakinhoud te ervaren, deze gebieden werden minder als gescheiden werelden ervaren.
Tenslotte konden, met inachtneming van de explorerende insteek van het onderzoek, een aantal aanbevelingen gedaan worden ten aanzien van het ontwikkelen van aanbod voor leraren en ten aanzien van vervolgonderzoek. Van de uitkomsten van deze pilot zal gebruik worden gemaakt in het opzetten van het grootschalige vervolgonderzoek onder christelijke leraren.