Samenvatting

Dit onderzoek beantwoordt de vraag hoe gespleten loyaliteit doorklinkt in de verhalen van kinderen van 9-13 jaar die een conflictscheiding van hun ouders meemaken. Doel van het onderzoek is vroegtijdige herkenning van signalen van gespleten loyaliteit door inzicht te verwerven in de beleving van de scheiding door kinderen en de manier waarop ze omgaan met de loyaliteitsconflicten die zij ervaren. Hiervoor zijn retrospectieve interviews afgenomen bij twaalf jongvolwassenen, zijn een focusgroepgesprek en expertinterview gehouden en is literatuurstudie verricht. Dit kwalitatief onderzoek toont aan dat alle kinderen signalen afgeven, soms zichtbaar, soms minder zichtbaar. De signalen zijn ondergebracht in vijf categorieën: externaliserend gedrag, internaliserend gedrag, zelfdestructief gedrag, schoolproblemen en overige signalen. Unaniem zijn de respondenten over waar zij het meest last van hebben gehad: tussen ouders in staan, ouders die negatief praten over elkaar en ruzie maken in hun bijzijn en ouders die hen dwingen om een loyaliteitskeuze te maken. Kinderen hebben behoefte om over hun gevoelens te praten maar doen dat niet met hun ouders. De rol van loyaliteit springt in het oog: kinderen zijn bereid veel te geven aan hun ouders, ook als dit ten koste van henzelf gaat en zij hierdoor geparentificeerd raken. Ouders in een conflictscheiding worden dermate in beslag genomen door hun eigen problemen dat zij de belangen van hun kinderen uit het oog verliezen; er ontstaat onbalans in wederkerig geven en ontvangen. Het is essentieel dat hulpverleners deze signalen vroegtijdig herkennen om emotionele schade en ontwikkelingsschade te voorkomen. Schade komt voort uit gebrekkige zelfvalidatie, tekortschietende zelfafbakening en parentificatie.