Samenvatting

De spanning tussen opvoeding en cultuurkritiek is een oud thema in het denken over onderwijs en opvoeding. Steeds wanneer in crisisachtige situaties het tekortschieten van de cultuur manifest wordt, steekt de vraag naar de opvoeding de kop weer op. Ook in onze tijd is dat het geval. "Burgers van een nieuwe wereld" gaat over de vraag naar de opvoeding in een tijd van aantasting van natuur en milieu. Hoe kunnen kinderen worden opgevoed tot een natuurbewuste en duurzame levensstijl als de levensstijl van ons volwassenen tot zulke ernstige problemen aanleiding geeft? In Nederland heeft de praktische druk van deze vraag inmiddels geleid tot het ontstaan van natuur- en milieu-educatie (NME), een pedagogische praktijk waarin kinderen leren omgaan met vraagstukken rond natuur en milieu. Analyse van de achtergronden van deze cultuurkritische opvoedingspraktijk moet ons inzicht verschaffen in mogelijkheden en moeilijkheden van de opvoeding in onze tijd. Hoewel we ons verdiepen in het vraagstuk van de NME reikt de strekking van deze exercitie verder. We willen door de studie van de milieuproblematiek heen op zoek naar een algemener antwoord op het vraagstuk van de opvoeding in een samenleving en een cultuur die steeds opnieuw problematisch blijken te zijn. Wat leren we kinderen nog in een wereld waar het zo vaak aan alle kanten misgaat? Hoe brengen we kinderen groot in een gebroken wereld? Tot beantwoording van die vraag zal onze denkweg moeten leiden. Daartoe geeft "Burgers van een nieuwe wereld" tot slot de contouren aan van een leerplan "natuur en samenleving".