Samenvatting

In het kader van de Energieagenda zoals opgesteld door de Nederlandse overheid, heeft de gemeente Eindhoven de ambitie om in 2050 geheel aardgasloos te zijn. Tot nu toe wordt voor deze transitie de Trias Energetica aangehouden. Maar door teleurstellende resultaten op het gebied van isolatie (stap 1 van de Trias), stelt Stichting Woonbedrijf dit ter discussie. Daarom vraagt Stichting Woonbedrijf zich af of de Trias Energetica binnen het realiseren van aardgasloze woningen kan worden losgelaten. De gemeente Eindhoven wil vooral meer inzicht krijgen in de consequenties van het loslaten van de Trias Energetica.
Om aan het doel van een aardgasloze gemeente in 2050 bij te dragen heb ik de volgende onderzoeksvraag opgesteld: Wat is in praktijk de toepasbaarheid van warmtepompsystemen die Stichting Woonbedrijf heeft voorgeschreven aan de hand van de ‘Menukaart’ van D. Garufi, om een aardgasloze en energieneutrale woning te realiseren? Daarnaast heb ik later in het onderzoek de volgende hypothese geformuleerd: Een warmtepomp is in een bestaande, ongeïsoleerde woning toe te passen zonder eerst de Trias Energetica te hanteren.
Om een antwoord te kunnen geven op de onderzoeksvraag en hypothese, ben ik begonnen met een literatuurstudie naar alle elementen die binnen dit vraagstuk van belang kunnen zijn. Op basis hiervan heb ik vervolgens een rekenmodel opgezet waarmee ik de onderlinge samenhang tussen warmteverlies, dimensionering van het verwarmingssysteem en de ontwikkeling in investering- en verbruikskosten zichtbaar kan maken.
Uit het rekenmodel blijkt dat het binnen de casus van de modelwoning, technisch mogelijk is om in een ongeïsoleerde woning een warmtepomp toe te passen. Echter zitten hier wel hoge aanschaf- en verbruikskosten aan vast. De kans is zelfs groot dat de verbruikskosten van de warmtepomp niet kunnen worden gecompenseerd met de besparing van de gasrekening, ondanks dat het elektriciteitsverbruik al wordt verlaagd door de toepassing van PV-panelen. Uit verschillende testscenario’s blijkt dat het toepassen van WTW ventilatie binnen het model een behoorlijke invloed heeft op de aanschaf- en verbruikskosten.
Door bij dit laatste scenario toch nog een relatief kleine investering in de thermische schil te doen, zouden de verbruikskosten van de warmtepomp substantieel kunnen worden teruggebracht. De investering in isolatie is kleiner dan het bedrag dat op lange termijn wordt bespaard op de aanschafkosten van het verwarmingssysteem. Dit scenario kan als tussenscenario worden gebruikt binnen een lange termijn strategie richting Nul Op de Meter-woningen. Mijn aanbeveling is om bij het renoveren van oude, ongeïsoleerde rijtjeswoningen, altijd te kiezen voor een combinatie van warmtepomp, WTW-ventilatie en isolatie.
Ondanks dat het rekenmodel geen afwijkingen mee neemt die ontstaan door gebruikersgedrag of uitvoeringsfouten, is het model toe te passen en uit te breiden naar alle mogelijke scenario’s. Hierdoor heeft het rekenmodel een brede inzetbaarheid binnen zowel bestaande bouw als nieuwbouw.