Samenvatting

Er zijn steeds meer criminele zzp'ers in de zorg actief. Criminelen die met valse papieren de kwetsbaren in onze samenleving misbruiken, ons zorgsysteem ondermijnen en hun zakken vullen met zorggeld dat bedoeld is voor goede en rechtmatige zorg.

Ook de politie krijgt er steeds meer mee te maken. Van politieagenten op straat die staandehoudingen op late tijdstippen hebben van jonge mannen in dure auto’s met veel cash geld die verklaren als zzp’er in de zorg te werken tot aan politiemedewerkers in de opsporing die zien dat zorgfraude steeds vaker verweven is met andere vormen van criminaliteit zoals witwassen, drugshandel, criminele uitbuiting of deelname aan een criminele organisatie.

Dat maakt dat de politie op een berg aan informatie zit. Informatie die betrokken partners zoals de NLA, IGJ en FIOD, die verantwoordelijk zijn voor het opsporen van strafbare feiten in de zorgsector, nodig kunnen hebben om deze ondermijning in de zorg aan te kunnen pakken. Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld gemeenten in de bestuurlijke aanpak van het fenomeen.

Daarom is in opdracht van het Landelijk Programma Ondermijning van de Nationale Politie een exploratief afstudeeronderzoek uitgevoerd naar de vraag welke rol(len) de politie voor zichzelf ziet in de aanpak van deze criminele zzp'ers in de zorg.

Hiervoor is een kwalitatief en kwantitatief onderzoek uitgevoerd in de vorm van het analyseren van literatuur en (beleids)documenten, het uitwerken van een crime script naar hoe de criminele zzp’er in de zorg te werk gaat, het ophalen van input bij externe partners (OM, NLA, IGJ, FIOD, NZa en gemeenten) over welke rol(len) zij zien voor de politie, een interne focusgroep met zes politiemedewerkers van verschillende afdelingen, een landelijke peiling onder bestuurskundigen en een diepte-interview met een Sectorhoofd van een Dienst Regionale Recherche waarin dezelfde vragen centraal stonden.

De belangrijkste bevinding? Alle bevraagde interne en externe respondenten zijn het erover eens dat de politie een signalerende en begrenzende (opsporende) rol zou moeten innemen. Signaleren omdat de politie veel informatie heeft en mogelijkheden heeft om dit te delen met partners. Begrenzen (opsporen) in gevallen waarin de zorgfraude verweven is met andere vormen van criminaliteit zoals witwassen, drugshandel, criminele uitbuiting en/of deelname aan een criminele organisatie. Door een strategie met concrete plannen te ontwikkelen als politie kan bijgedragen worden aan de aanpak. Stilzitten is geen optie.