Samenvatting

In 2013 werd Saga Backmann door 8 messteken door haar ex-partner om het leven gebracht. Zij werd al maandenlang bedreigd en 'gevolgd' door haar ex-vriend. Ook vond er in september 2015 een soortgelijk ernstig incident met dodelijke afloop in Nederland plaats; de Zevenbergse Linda van der Giesen werd door haar ex-vriend doodgeschoten op een parkeerplaats. Enkele dagen na de moord gaf de politie aan dat er mogelijk te weinig was gedaan met meldingen van stalking en wapenbezit door aar ex-partner.

Naar aanleiding van deze feiten kwam er veel kritiek over de aanpak van de politie en de betrokken hulpverleners. Om het proces van de hulpverlening en het proces van de politie bij stalkingszaken te kunnen optimaliseren heeft het lectoraat Veiligheid in Afhankelijkheidsrelaties (LVA) in 2015 onderzoek verricht naar de werkwijze van betrokken partijen in de veiligheidszorg op het gebied van stalking. Een belangrijke conclusie uit dat onderzoek is dat sociaal professionals nogal eens terughoudend blijken te zijn als het gaat om werken met slachtoffers en daders van stalking.
Dit alarmerende gegeven is voor het LVA een directe aanleiding geweest om een vervolgonderzoek te starten.

Het doel van het vervolgonderzoek is om (nieuwe) inzichten te verkrijgen in het thema ‘stalking’ door middel van het inventariseren van belevingen en ervaringen van sociaal-professionals die binnen dit thema werken. Om deze inzichten te inventariseren en te bestuderen heeft het LVA een algemeen onderzoek verricht, waarin de ervaringen en belevingen van professionals die werken met daders en met slachtoffers centraal staan.

Dit onderzoek is een onderdeel van het overkoepelende onderzoek van het LVA, en richt zich op de professionals die op ambulante basis contact hebben met slachtoffers van stalkingssituaties. Er wordt binnen stalkingszaken veelvuldig een beroep gedaan op de professionals die werkzaam zijn bij Veilig Thuis en bij Juvans. Omdat er geen onderzoek gedaan is naar hun ervaringen en belevingen in een stalkingszaak, bestaan er onduidelijkheden in hoe zij deze zaken ervaren en beleven. De centrale vraag van dit onderzoek is: ‘welke inzichten zijn te ontlenen aan ervaringen en belevingen van sociaal-professionals in het omgaan op ambulante basis met slachtoffers in stalkingssituaties’? Er is in dit onderzoek gebruikgemaakt van deelvragen. De deelvragen zijn in categorieën onderverdeeld en zorgen ervoor dat er antwoord op de centrale vraag gegeven kan worden.

De centrale vraag is beantwoord door interviews af te nemen met professionals die op ambulante basis werken met slachtoffers van stalkingszaken. Bij alle respondenten is er een halfgestructureerd interview afgenomen. Er hebben in totaal acht respondenten deelgenomen. Het onderzoek heeft daarom een kwalitatief karakter.

Uit de resultaten van de interviews is gebleken dat er geen eenduidige werkwijze bestaat die professionals gebruiken in stalkingszaken. En dat er mede daarom een sterke behoefte heerst aan consensus in het werken aan stalkingzaken. Ook heeft de meerderheid van de professionals weinig tot geen persoonlijke ervaring met stalking.

De belangrijkste conclusies die voort zijn gekomen uit het onderzoek zijn:
• Professionals beleven stalkingszaken als lastige en complexe zaken
• Professionals voelen zich uitsluitend verantwoordelijk voor hun werkzaamheden, niet voor het gedrag van het slachtoffer
• Het werken in stalkingszaken is voor professionals emotioneel heftig
• Het ambivalente gedrag van slachtoffers kunnen voor onbegrip en irritaties zorgen bij de professionals
• Veel professionals beoordelen de veiligheid van het slachtoffer op hun ervaring en intuïtie

Het doel van het onderzoek is om een bijdrage te leveren aan het LVA en dat er aanbevelingen/ontwikkelpunten worden gegeven aan Juvans en Veilig Thuis ter verbetering van de deelname van het participatieaanbod rondom vrouwen binnen de vrouwenopvang. Deze zijn in het rapport uitgebreid beschreven.
De aanbevelingen die aan de organisaties worden gegeven zijn:
• Ontwikkel een taxatie instrument om de veiligheid te beoordelen
• Gebruik een checklist bij zaken als huiselijk geweld o
• Behouden van intercollegiaal overleg en -ondersteuning
• Intervisie organiseren
• Inventariseer de ervaringen van professionals
• Voer een vervolgonderzoek uit