Samenvatting

In opdracht van Bouwbedrijf Pennings is er onderzoek uitgevoerd naar de knelpunten bij het werken op basis van een geïntegreerd contract waarop de UAV-gc 2005 van toepassing is verklaard. De UAV-gc zijn standaard voorwaarden die zijn voortgekomen uit de UAV 1989. Waar de UAV zich richt op traditionele contracten, is de UAV-gc speciaal ontwikkeld voor geïntegreerde contractvormen. Het verschil tussen deze twee vormen zit met name in de verschuiving van ontwerpverantwoordelijkheden van opdrachtgever naar opdrachtnemer. Bij geïntegreerde contracten heeft opdrachtnemer de verantwoordelijkheid voor zowel het ontwerp als uitvoering. De voordelen hiervan zijn dat beide partijen tot een optimale risicoverdeling kunnen komen, waarbij de insteek moet zijn dat de risico’s bij de partij liggen die het beste in staat is deze te dragen.
Bouwbedrijf Pennings merkt dat opdrachtgevers projecten vaker aanbesteden op basis van de UAV-gc, echter ontbreekt hierbij de kennis een dergelijke uitvraag te formuleren. Opdrachtgevers zijn bang risico’s op zich te nemen en invloed op het eindresultaat kwijt te raken, wat resulteert in slechte uitvragen op de markt. Hierbij staan ook de plichten op het gebied van eisenanalyse, verificatie/validatie en bewijslastlevering voor relatief kleine projecten niet in verhouding tot de totale opdrachtsom.
Het uiteindelijke doel van het onderzoek is het opstellen van een hulpmiddel die aan potentiele opdrachtgevers kan worden aangeboden na initiatief-fase. Opdrachtgevers kunnen dit hulpmiddel hanteren om te bepalen welke eisen ze stellen aan de kwaliteitsborging van het project. Hierdoor kunnen opdrachtnemers een betere kosten- en tijdsafweging maken, wat resulteert in betere aanbiedingen die door opdrachtgever beter met elkaar te vergelijken zijn.
Het onderzoek is opgedeeld in een literatuur- en praktijkgedeelte. Door middel van de literatuurstudie is de al bekende problematiek rondom de UAV-gc naar voren gekomen, die een belangrijke basis hebben gevormd voor de uitvoering van het praktijkonderzoek. Uit de literatuur kon voorop worden gesteld dat de UAV-gc wel als werkbaar wordt beschouwd, echter ervaart 75% van de marktpartijen problemen in de uitwerking en toepassing van deze contractvorm.
Gedurende het praktijkonderzoek zijn er negen interviews afgenomen met partijen die ervaring hebben met het werken op basis van de UAV-gc, waarbij zowel opdrachtgever, opdrachtnemers als adviseurs zijn benaderd. Door het uitvoeren van het praktijkonderzoek is er onderzocht of deze problematiek ook ervaren wordt bij de ondervraagde marktpartijen, maar was het ook de bedoeling mogelijke extra problemen in kaart te kunnen brengen. De problematiek uit zowel het literatuur- als praktijkonderzoek is in de volgende opsomming nader beschreven:
- Als eerste is gebleken dat opdrachtgever moeite heeft om zijn project op een juiste wijze uit te vragen. Hierdoor wordt het voor opdrachtnemers lastiger om met een juiste aanbieding te komen die voldoet aan de wensen en eisen van opdrachtgever.
- Daarnaast zijn opdrachtgevers vaak terughoudend in het verstrekken van informatie, aangezien ze geen verantwoordelijkheid willen dragen over eventuele onjuistheden in deze informatie.
- Ook blijkt dat de kennis rondom de UAV-gc bij de betrokken partijen niet op het gewenste niveau is, met als gevolg dat de processen en risico’s onderschat worden.
- Opdrachtnemers geven aan dat de UAV-gc hoge administratieve lasten met zich meebrengt, aangezien ze vaak veel tijd en geld kwijt zijn om te voldoen aan de kwaliteitsborging, waarvan de invulling vooraf vaak niet helder is geformuleerd door opdrachtgever.
- Vaak wordt er een harde scheidingslijn tussen opdrachtgever en opdrachtnemer ervaren, terwijl er behoefte is aan een samenwerkingsmodus, waarbij gezamenlijk naar een (eind)resultaat toe gewerkt kan worden.
- Tot slot blijkt dat opdrachtnemers behoefte hebben aan de mogelijkheid tot het aangaan van een dialoog in de aanbestedingsfase, om zo te achterhalen hoe opdrachtgever in het proces staat en of beide verwachtingen op een lijn zitten.
Om te voldoen aan de vooraf gestelde vraagstelling, is er onderzocht of de problemen (deels) door middel van het gewenste hulpmiddel op te lossen zijn. Zoals uit de doelstelling van het onderzoek is gebleken, is er vooral een behoefte aan een ondersteuning die na initiatief-fase kan worden aangeboden aan opdrachtgever, waarin het duidelijk wordt welke verwachtingen opdrachtgever heeft betreft de processen en kwaliteitsborging van het project. Deze wens is vertaald naar een toolbox, die tevens de problemen rondom de hoge administratieve lasten terug kan laten dringen en daarnaast in de behoefte tot het aangaan van een dialoog kan voorzien.
De toolbox bestaat uit vragen, onderverdeeld in drie categorieën (Algemeen’, ‘Kwaliteitsplan’ en ‘Verificatie-Validatie’), die opdrachtgever in kan vullen. In de toolbox wordt regelmatig gevraagd om een toelichting op de gemaakte keuze te geven, zodat de gemaakte keuzes verduidelijkt kunnen worden. Hierdoor wordt het voor opdrachtnemer duidelijk wat de wensen zijn van de opdrachtgever rondom de kwaliteitsborging van het project. De inschrijvers kunnen op basis van de uitkomsten dezelfde kostenafweging maken, waardoor opdrachtgever aanbiedingen ontvangt die beter met elkaar te vergelijken zijn.
De toolbox heeft er niet voor gezorgd dat alle geconstateerde problemen uit het onderzoek verholpen konden worden. Om de overige problematiek niet buiten beschouwing te laten, zijn deze door middel van een aanbeveling of conclusie verder behandeld. Aangezien de verschillende problemen op bepaalde gebieden raakvlakken met elkaar hebben, zijn deze ondergebracht in drie categorieën, te weten ‘Samenwerkingsmodus’, ‘Kennis UAV-gc’ en ‘Informatieverstrekking’. Per categorie is er een aanbeveling geformuleerd richting de belanghebbende partij, om er zo voor te zorgen dat hier enig bewustzijn mee gecreëerd wordt.