Samenvatting

Binnen de huidige samenleving is een goed zelfsturend vermogen van belang gezien het maatschappelijke initiatief dat van de burgers wordt verwacht. Dit leidt ook tot veranderingen binnen het onderwijs. Structuur en autonomie zouden daarom binnen het onderwijs de basis moeten vormen.
Om deze structuur en autonomie aan te bieden is een stappenplan ontwikkeld voor het zelfsturend vermogen. Hiermee is getracht om leerlingen zelf (kleine) problemen op te laten lossen en hen leerkrachtonafhankelijker te maken. Gedurende zeven weken is dit stappenplan ingezet met aanvullende interventies. Door middel van een tijdsteekproef heeft er gedurende een lessituatie een voor- en nameting plaatsgevonden in zowel de onderzoeksgroep als de controlegroep. De leerlingen zijn individueel gedurende twintig minuten geobserveerd. Hierbij is er beoordeeld op vijf handelingen die verantwoordelijk zijn voor het niet-zelfsturend vermogen. Vanuit deze niet-zelfsturende handelingen kon het zelfsturend vermogen worden berekend. Zowel de onderzoeksgroep als controlegroep toonden significante verbetering aangaande het zelfsturend vermogen (p ≤ 0,05). In de onderzoeksgroep is echter de daadwerkelijk tijdsbesteding van alle vijf de niet-zelfsturende handelingen significant afgenomen. Dit in tegenstelling tot de controlegroep, waar geen van deze handelingen significant verbeterden. Gemiddeld genomen nam het zelfsturend vermogen in de onderzoeksgroep significant sterker toe dan in de controlegroep (9,3 minuten tegenover 3,7 minuten respectievelijk).
Aangezien zowel de onderzoeksgroep als de controlegroep significant vooruit zijn gegaan, zou vervolgonderzoek plaats moeten vinden om de daadwerkelijke effectiviteit van het stappenplan aan te tonen. Een langere uitvoeringstijd met meerdere metingen zou de resultaten meer betrouwbaar kunnen maken. Concluderend tonen onze resultaten dat ons stappenplan mogelijk een effectief middel is om leerlingen binnen het speciaal basisonderwijs een beter zelfsturend vermogen te laten ontwikkelen.