Samenvatting

Toen begin jaren dertig de behoefte ontstond aan schoon drinkwater, schreef waterleidingbedrijf PWN een prijsvraag uit voor het ontwerpen van een watertoren. Deze moest verrijzen aan de rand van de heide in Laren. Voorwaarde was dat het ontwerp moest passen in het landschap en dat de toren ook als uitkijkpost voor het publiek zou dienen. In 1933 verrezen deze watertoren en de belendende bebouwing naar ontwerp van de Larense architect Wouter Hamdorff.

Inmiddels grenst de Rijksweg A1 en heeft de watertoren zijn oorspronkelijke functie verloren door de ontwikkeling van moderne systemen en technieken. De toren staat leeg, maar heeft wel de status van rijksmonument. Het is van belang om de toren en de aangrenzende gebouwen een nieuwe functie te geven, waardoor het ook weer het oorspronkelijke maatschappelijke draagvlak kan versterken. Behoud zal zo in de toekomst gewaarborgd blijven.

Voor de nieuwe invulling van het ensemble was het van belang dat de functie aansluiting zou hebben bij zijn omgeving en een meerwaarde zou bieden voor de omringende dorpen. De bestaande ruimtelijke kwaliteiten van de watertoren en gebouwen in het ensemble zijn zoveel mogelijk behouden gebleven.

Laren is van oudsher een kunstenaarsdorp waar men uit diverse hoeken naartoe kwam om, afwijkend van de heersende artistieke normen, te experimenteren met nieuwe uitdrukkingsvormen. De kleine plattelandskernen in de aantrekkelijke omgeving van de heide en de bossen vormden ideale plaatsen om in afzondering te kunnen creëren. De kunstenaars zochten hun inspiratie onder meer in de ongerepte natuur. Het heidegebied bij de watertoren was een van deze gebieden.

De oorspronkelijke gemeenschap van kunstenaars en artistiekelingen is grotendeels verdwenen. Het staat nu bekend als een 'buitenplaats voor de Amsterdamse elite'. Om professioneel en amateur beoefenaars van de kunsten weer een platform te bieden is een ‘culturele hotspot’ een voor de hand liggende invulling voor de watertoren en de aangrenzende gebouwen. De diversiteit van het programma - een expositieruimte, ateliers, vergaderplekken, horecagelegen­heid en theater - vraagt om een veelheid aan ruimtelijke kwaliteiten. De nieuwe toevoegingen voegen zich op vanzelfsprekende wijze in de bestaande kwaliteiten.

De culturele hotspot wordt zo een thuis voor de creërende en uitvoerende kunstenaars - professioneel en amateur - als een welkome plek voor bezoekers en passanten. Het vormt tevens de opstap naar het omringende heidegebied.

Afstudeercommissie: Bart Bulter (mentor), Thomas Dieben en Marieke Timmermans. Toegevoegde leden t.b.v. het examen: Jeroen van Mechelen en Jolijn Valk.