Samenvatting

Dit verantwoordingsdocument bevat de resultaten van het afstudeeronderzoek ‘’Muziek in de prehistorie.’’ Allereerst is de beginsituatie beschreven, waarbij de methoden Speurtocht, Wijzer door de tijd, Tijdzaken, Brandaan en Eigentijds zijn beschreven. Hieruit blijkt dat het onderwerp prehistorie met name in groep 5 tot en met groep 8 aan bod komt. Uit de leerdoelen van TULE.SLO blijkt dat tijdsbesef al in groep 3 en 4 aan de orde is. Daarnaast komt het onderwerp muziek en geluid in het basisonderwijs aan bod. Muziek en geluid is overal, bijvoorbeeld op de radio, in films of als waarschuwing en om deze reden is het belangrijk dat kinderen al vroeg in aanraking komen met muziek en geluid.
Uit de theorie blijkt dat in de prehistorie verschillende muziekinstrumenten gebruikt werden. Dit waren fluitjes, snorrebotten, trommels, ratels, snaarinstrumenten en lures. De fluitjes die gevonden zijn, zijn vooral van hout en been gemaakt. Het vermoeden is dat andere materialen, zoals rietstengels eveneens werden gebruikt, maar deze fluitjes zijn allemaal vergaan. Het snorrebot bestaat uit een stukje hout of bot aan een touwtje. Wanneer dit object rondgedraaid wordt, maakt het geluid. Een ander muziekinstrument is de trommel. Trommels werden vooral gemaakt van huid en hout. Daarnaast sloeg de prehistorische mens met rendierbotten op mammoetbotten. Een ander muziekinstrument uit de prehistorie is de ratel. Wanneer voorwerpen langs elkaar worden geschoven ontstaat geluid. Wanneer één van de objecten ribbels heeft, veranderd het geluid. Muurschilderingen uit Turkije laten zien dat pijl en boog werden gebruikt als snaarinstrument. Het laatste muziekinstrument, de lure, werd in Scandinavië gebruikt. De lure is een soort langwerpige trompet gemaakt van hout of brons en is aan het onderzoek toegevoegd, omdat het onderzoeksgebied Noordwest-Europa is. Naast de hierboven beschreven muziekinstrumenten waren klappen, stampen en zingen manieren om muziek te maken en daarnaast heeft de prehistorische mens gedanst. In de Schwäbische Alb, een gebergte in het zuidoosten van Duitsland, zijn verschillende objecten gevonden die dans uitbeelden. Het gaat hier om stenen die met afbeeldingen van dynamische figuren dans uitbeelden.
Op basis van deze archeologische vondsten zijn tijdens dit onderzoek negen leerdoelen opgesteld. Dit zijn zeven inhoudsdoelen en twee procesdoelen. De doelen sluiten aan bij kerndoelen 51, 52 en 53 van TULE.SLO. en passen bij het onderwerp ‘’Tijd’’ uit het onderdeel ‘’Oriëntatie op jezelf en de wereld.’’ De leskoffer past bij het tijdvak van “Jagers en Boeren” en het Canonvenster hunebedden. Het verantwoordingsdocument beschrijft verder een aantal onderwijskundige theorieën. Als eerste wordt het Didactisch Analyse model gebruikt. Dit model begint met een beginsituatie in combinatie met de doelstelling. Vervolgens zijn op basis hiervan onderwijsactiviteiten en leermiddelen ontworpen. Uiteindelijk wordt geëvalueerd of de leerdoelen behaald zijn. De leskoffer sluit aan bij de leerstijlen van Kolb: de dromer, de denker, de beslisser en de doener. De leskoffer sluit tevens aan bij de theorie van Gardner. Volgens deze theorie bestaan negen intelligenties, waar een mens over kan beschikken. Bij elke intelligentie past een activiteit.
Een overzicht is gemaakt van alle prehistorische muziekinstrumenten in Nederland. Negen muziekinstrumenten zijn in Nederland tijdens archeologische opgravingen aangetroffen. Dit zijn fluitjes, rammelaars en ratels en de tentoonstelling bevat met name replica’s van deze muziekinstrumenten. Dezelfde muziekinstrumenten zijn in de leskoffer te vinden. De leskoffer zelf bevat een inleidende PowerPoint met zeven activiteiten: ‘’Prehistorie memory, Een tekenopdracht, De mysterieuze stenenpuzzel, Een snorrebot maken, Muziek ontwerp