Samenvatting

’t Berghege in gemeente Zutphen van Stichting Philadelphia Zorg, is een kleinschalige woonlocatie voor licht tot matig verstandelijk beperkten. De begeleiders ervaren ongewenst gedrag bij de cliënten en vermoeden dat dit komt door het (deels) ontbreken van de vrijetijdsinvulling van de cliënt. De doelstellingen op korte termijn zijn (1) weten wat de cliënten van ’t Berghege van Stichting Philadelphia Zorg het liefst zouden willen doen in hun vrije tijd zodat de begeleiders minder ongewenst gedrag ervaren bij de cliënten en (2) weten wat de gemeente Zutphen aanbied op het gebied van vrijetijdsbesteding in de gemeente Zutphen en vooral gericht op de woonwijken Leesten, Warnsveld en De Stoven waar de cliënten van ’t Berghege aan deel kunnen nemen. Op de lange termijn is het doel ongewenst gedrag van cliënten van Stichting Philadelphia Zorg, locatie ’t Berghege in Zutphen te verminderen. Er wordt in dit onderzoek antwoord gegeven op de vraag: Hoe kan vrijetijdsbesteding bijdragen aan vermindering van ongewenst gedrag bij verstandelijk beperkte (VB) cliënten van Stichting Philadelphia Zorg de locatie ’t Berghege in de gemeente Zutphen? Er gekeken naar hoe de cliënten hun vrije tijd zouden willen invullen, hoe begeleiding het gedrag van de cliënt ervaart en wat de gemeente Zutphen aanbied voor de invulling van vrijetijdsbesteding voor VB cliënten. Er heeft een kwalitatief onderzoek plaatsgevonden naar de ervaringen, belevingen en gedragingen van de cliënten en begeleiding van ’t Berghege. Een ontwikkelingsonderzoek gericht op een bestaande situatie wordt herzien waardoor de situatie verbeterd, er wordt gezocht naar een oplossing voor de cliënten die geen (passende) vrijetijdsbesteding hebben en daardoor ongewenst gedrag vertonen. De data wordt verzameld door een semigestructureerd interview en een schriftelijke enquête. Bij dit onderzoek zijn acht cliënt respondenten en zeven begeleiders respondenten betrokken. Daarnaast wordt er data verkregen vanuit experts interviews en literatuur.Uit de resultaten blijkt dat de zorg aan verstandelijk beperkten de laatste jaren sterk is veranderd, het ‘zorgen voor’ is veranderd naar ‘ondersteunen van’ de cliënt (Horneman & Nijhof, 2011). De invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning heeft gezorgd dat men wordt gewezen op de eigen kracht, meer betrokken wordt bij de maatschappij (Janssen & Schalk, 2006) en dat het sociale netwerk een belangrijkere rol speelt (Vos & Korevaar, 2012). Op de sociale kaart van Zutphen zijn alle voorzieningen te vinden welke in de gemeente worden aangeboden, ook de mogelijkheden voor in de vrije tijd. Vanuit de gemeente Zutphen worden geen activiteiten georganiseerd, maar verschillende organisaties doen dit wel mede door vrijwilligers (D. Hes, persoonlijke communicatie, 14 november 2016). De helft van de cliënten heeft aangegeven in hun vrije tijd activiteiten te ondernemen met hun netwerk, maar een klein deel van de cliënten heeft aangegeven hun netwerk te willen uitbreiden. De begeleiders hebben aangegeven af en toe de vrijetijdsbesteding van de cliënt te bespreken. De activiteiten die de cliënten (willen) ondernemen variëren sterk, echter heeft de helft van de cliënten aangegeven het leuk te vinden om vrijwilligerswerk te doen. Dat er verveling voorkomt bij de cliënten wordt door zowel de cliënten als begeleiding aangegeven, waarbij de begeleiding aangeeft dat dit voornamelijk komt door het ontbreken van de externe stimulatie. Het niet deelnemen aan activiteiten kan volgens de begeleiders komen door de sociale angst dat een rol speelt bij meerdere cliënten van ’t Berghege. Wat betreft het gedrag worden er verschillende maatstaven gehanteerd wat betreft gewenst gedrag binnen de maatschappij en binnen de woonlocatie door de begeleiders, op de woonlocatie w