Samenvatting

Dit onderzoek richt zich op hoogsensitiviteit en op de manier waarop dit kan worden onderscheiden van ASS door diagnosestellers binnen de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ). In de praktijk wordt hoogsensitiviteit vaak niet onderkend binnen de GGZ, omdat het een recent begrip is en tevens een persoonlijkheidstrek. Toch komt hoogsensitiviteit bij één op de vijf mensen voor. Hoogsensitiviteit wordt veelal verward met ASS, omdat de gedragskenmerken overeen kunnen komen. Daarbij wordt de diagnose ASS op basis van gedrag gesteld. Een onjuiste diagnose heeft gevolgen voor de behandeling, het functioneren en het zelfbeeld van de cliënt.
Het onderzoek is uitgevoerd aan de hand van Human Centered Design, wat doelt op mensgericht ontwerpen. Er zijn interviews afgenomen bij ervaringsdeskundigen en bij diagnosestellers binnen de GGZ. Bij deze tweede groep is gekeken naar extremen: diagnosestellers met veel kennis tegenover weinig kennis van hoogsensitiviteit. Ook zijn er expert interviews afgenomen bij experts op het gebied van hoogsensitiviteit. Tevens is er literatuuronderzoek uitgevoerd om verschillen in kaart te brengen en om in kaart te brengen hoe de diagnose ASS over het algemeen wordt gesteld. Vanuit de interviews is een model opgesteld waarin visueel is gemaakt hoe men tot een diagnose ASS komt. Verder is er gebrainstormd, is er een concept ontwikkeld waarop feedback is gewonnen door eindgebruikers, is deze feedback verwerkt tot een geïtereerd concept en is er een prototype ontwikkeld.
De belangrijkste verschillen tussen ASS en hoogsensitiviteit zijn gevonden in het sociaal-emotionele functioneren en de manier waarop informatie uit de omgeving wordt verwerkt en beleefd. De diagnose ASS wordt veelal gesteld op basis van de criteria in de DSM-5, welke worden getoetst aan de hand van verschillende diagnostische methoden en instrumenten. Ook wordt de cliënt als persoon in kaart gebracht, evenals de belangen van de cliënt. Om het onderscheid te kunnen bevorderen hebben diagnosestellers behoefte aan meer kennis en een diagnostisch instrument in de vorm van een interview. Het beroepsproduct dat is ontwikkeld is dan ook een diagnostisch interview aan de hand van een topiclijst, waarbij per onderwerp voorbeeldantwoorden zijn gecategoriseerd en daarmee onderscheid kan worden gemaakt tussen hoogsensitiviteit en ASS.