Samenvatting

Samenvatting
Het doel van deze meesterproef is onderzoeken of virtual reality (VR) empathie voor mensen met dementie onder studenten hbo-verpleegkunde bevordert, om uiteindelijk aanbevelingen over de inzet van VR over dementie binnen het onderwijs te kunnen doen. Het aantal mensen met dementie stijgt met 114 procent naar 330.000 in 2040. Dementie staat op plaats drie voor aandoeningen die de meeste ziektelast veroorzaken. De huidige studenten hbo-verpleegkunde zullen in toenemende met mensen met dementie te maken krijgen na hun diplomering, wat het belang van deze studie benadrukt.
Inleving in mensen met dementie leidt tot betere zorg, hiervoor is empathie een voorwaarde. Empathie is de mogelijkheid om de wereld te zien vanuit het perspectief van een andere persoon in combinatie met een emotionele reactie op dat perspectief. VR bootst een realistische situatie na in een online wereld, de omgeving wordt als echt ervaren en kan daarmee geschikt zijn voor het aanleren van competenties. De centrale onderzoeksvraag is: In hoeverre heeft VR invloed op de mate van empathie, die studenten hbo-verpleegkunde hebben voor mensen met dementie?
Het onderzoeksontwerp is mixed methods met een explanatory sequential design. Het onderzoek is uitgevoerd bij Avans Hogeschool in Breda en Den Bosch onder eerste jaars studenten hbo-verpleegkunde. Middels een gemakssteekproef is een interventie- en controlegroep geformeerd (n=88). De interventiegroep heeft momenten uit het leven van iemand met dementie ervaren middels VR. Op drie momenten is het verloop van empathie in de tijd getoetst met een vragenlijst. Als kwalitatief deel van het onderzoek is na de stage een focusgroep voor studenten (n=8) gehouden. Praktijkbegeleiders (n=5) zijn geïnterviewd over hun ervaringen met de empathie van studenten.
In dit onderzoek is niet aangetoond dat VR invloed heeft op de empathie van studenten hbo-verpleegkunde voor mensen met dementie. Wel levert VR een bijdrage aan de tevredenheid van studenten over de voorbereiding op de stage met mensen met dementie. Studenten kunnen zich door VR makkelijker een voorstelling maken van de wereld van mensen met dementie.
De resultaten in dit onderzoek hebben geleid tot drie typen aanbevelingen. Verder onderzoek naar het ontwikkelen van empathie is wenselijk, omdat de huidige resultaten de meeste literatuur tegenspreekt. Voor het onderwijs is de aanbeveling om VR als lesvorm uit te breiden naar andere ziektebeelden. Geef ontwikkeling van empathie structureel een plaats in de lessen over het persoonlijk moreel kader van studenten. Aanbeveling voor de zorgpraktijk is bij klinische lessen in de leergemeenschap ook VR te gebruiken om zo de beleving van dementie en de omgang te bespreken, waardoor belevingsgerichte zorg door de studenten verbetert en ze empathie verder ontwikkelen.