Samenvatting

Bij vindplaatsen in een zogenoemde wetlandcontext speelt het criterium conservering (als onderdeel van de fysieke kwaliteit) een grote rol. De aanwezigheid van goed geconserveerd organisch materiaal heeft invloed op de opgravingsstrategie. Gebrek aan informatie en inzicht in vindplaatsvormende factoren zorgen er geregeld voor dat de kwalitatieve en kwantitatieve waardering van organisch materiaal nogal verschilt van de realiteit tijdens de opgraving. Dit onderzoek is bedoeld om de KNA-archeoloog meer inzicht te geven in de waarderende fase van een vooronderzoek. De waardering van een vindplaats zoals beschreven in de KNA is het uitgangspunt voor dit onderzoek.
Het onderdeel ‘fysieke kwaliteit’ van de waarderingstabel wordt onderverdeeld in twee groepen namelijk gaafheid en conservering. Onder deze twee groepen vallen een aantal parameters waarvan de waarden moeten worden gemeten om een vindplaats te kunnen waarderen. Op basis van een analyse van een selectie van dit type vindplaatsen en aanvullend literatuuronderzoek is gekeken welke informatiebronnen tijdens het waarderend onderzoek beter inzicht geven in de kwaliteit van vindplaatsen in wetlandcontext. Voor dit onderdeel is bewust gekozen voor vijf vindplaatsen uit verschillende landschapstypen. Bij het doornemen van diverse waarderingsrapporten blijkt dat deze parameters lang niet altijd worden onderzocht, dat het niet duidelijk is hoe ze precies moeten worden onderzocht, of misschien zelfs wel overbodig zijn.
Om voor aanvang van het waarderend onderzoek al meer inzicht te hebben in de fysieke kwaliteit van een vindplaats zijn er twee opties om het systeem te verbeteren. De eerste optie valt in te passen in het huidige systeem, en vereist een andere manier van monstername in de waarderende fase. Zo moet er onder andere meer onderzoek worden gedaan naar het moment van afdekking middels het bemonsteren van diverse bodemlagen. De tweede optie is om al in de verkennende fase te starten met het onderzoeken van de grondwaterkwaliteit en grondwaterfluctuaties van het hele onderzoeksgebied. Dit zal in de karterende fase specifieker gericht moeten worden op de te onderzoeken vindplaatsen in combinatie met het monitoren van de pH-waarde van een aantal bodemlagen, en micromorfologisch onderzoek doen om het organisch stofgehalte te bepalen. Het waarderingssysteem zoals dit nu in de KNA staat is een goed houvast voor het waarderen van vindplaatsen, maar zou uitgebreid moeten worden met een handleiding hoe precies te waarderen aangezien dit niet wordt toegelicht in de KNA. De KNA-archeoloog krijgt op deze manier meer inzicht in de processen in de bodem en de verwachting voor de conservering van onverkoold organisch materiaal zal beter aansluiten bij de realiteit. Door op een slimme manier monsters te nemen tijdens het inventariserend veldonderzoek, zal van te voren meer informatie beschikbaar zijn om een veel specifiekere opgravingsstrategie op te nemen in een Programma van Eisen en een Plan van Aanpak.