Samenvatting

Sinds kort is er binnen Centrum voor Transculturele Psychiatrie (CTP) Veldzicht, te Balkbrug, slechts e´e´n medewerkster in dienst met de functie als seksuoloog. Volgens de betreffende seksuoloog is deze functie nog niet ingebed en zijn de beschikbare uren beperkt (persoonlijke communicatie, 2 maart 2023). Doordat seksualiteit geen onderwerp is wat vast terugkomt in het behandelplan van de patie¨nt, het gebrek aan medewerkers gespecialiseerd in seksuologie e´n het feit dat patie¨nten zelf moeite hebben om het gesprek over seksualiteit aan te gaan (Gianotten et al., 2008), komt het onderwerp zelden of nooit aan bod tijdens de behandeling van patie¨nten.
Het feit dat seksualiteit zelden of nooit wordt besproken gedurende de behandeling van patie¨nt is problematisch omdat seksualiteit gezien wordt als onderdeel van de kwaliteit van leven (Leusink & Ramakers, 2014). Het is daarom juist binnen de forensische doelgroep, die door hun gedwongen opname weinig tot geen mogelijkheden heeft tot intimiteit en seksualiteit, van belang om het gesprek hierover aan te gaan. Aandacht voor seksualiteit draagt namelijk bij aan de kwaliteit van leven van de psychiatrische patie¨nt (Cort et al., 2001). Het doel van dit onderzoek is daarom om te onderzoeken wat de sociotherapeuten, assistent- hoofdbehandelaars en hoofdbehandelaars van de forensische clusters nodig hebben om seksualiteit bespreekbaar te maken, zodat dit kan bijdragen aan de kwaliteit van leven van de patie¨nt.
Om dit te onderzoeken is er gedurende de scriptieperiode gebruik gemaakt van diverse methodes uit het Human Centered Design model (HCD-model; IDEO, 2015). Zo zijn er onder andere interviews met de medewerkers van de forensische clusters gehouden en is er een literatuuronderzoek uitgevoerd.
De belangrijkste resultaten van het onderzoek zijn dat het onderwerp seksualiteit volgens de medewerkers slechts aan bod komt in de behandeling wanneer de patie¨nt een pornografische dvd aanvraagt, problematische gedrag vertoont of een zedendelict heeft gepleegd. Culturele verschillen tussen medewerker en patie¨nt wordt het vaakst genoemd als reden waarom het onderwerp niet besproken wordt.
De conclusie die getrokken kan worden is dat seksualiteit een gespreksonderwerp is wat zelden tot nooit aan bod komt gedurende de behandeling van forensische patie¨nten. Medewerkers wensen dat het onderwerp op een laagdrempelige manier aan bod komt, zodat het taboe doorbroken wordt en het onderwerp vaker besproken wordt. Om informatie over seksualiteit over te brengen aan de medewerkers, is er een infographic ontworpen. Hierop is het belang van het bespreken van seksualiteit, informatie over hoe het onderwerp bespreekbaar gemaakt kan worden en aanbevelingen te vinden. Om te voldoen aan de wens van de medewerkers om seksualiteit op een laagdrempelige manier bespreekbaar te maken, is er ook een draaibord ontwikkeld. Het draaibord bestaat uit pictogrammen die staan voor seksuele thema’s. Bij elk thema horen vraagkaartjes. Dankzij de vragen op de kaartjes wordt het gesprek over seksualiteit gestart tussen medewerker en patie¨nt.