Samenvatting

De Sleutel is een drughulpverleningsorganisatie in Vlaanderen en heeft naast een residentieel aanbod vier ambulante dagcentra. Jaarlijks worden in deze centra ongeveer 700 oriëntaties doorlopen waarna individuele begeleiding wordt opgestart. In 2018 is er een veranderforum opgestart in het dagcentrum van Antwerpen waarin de huidige werking van het centrum werd geëvalueerd. Hieruit bleek dat er meerdere visies zijn op de huidige structuur van de oriëntatiefase. Binnen de dagcentra zijn er diverse werkwijzen, zoals het gebruik van een instrument en de gevolgen hiervan op de cliënt. In dit onderzoek is de invloed van de verschillende werkwijzen binnen de oriëntatiefase bepaald op het gebied van tevredenheid, ervaren therapeutische relatie met de begeleider en motivatie van de cliënten.
 
Om het onderzoek te realiseren is er gebruik gemaakt van twee onderzoeksmethoden: een survey en een semigestructureerd groepsinterview. De survey werd opgedeeld in vier delen waarin het eerste gesprek, de oriënterende gesprekken, het feedbackgesprek en de motivatie werd bevraagd. Deze werd afgenomen onder alle meerderjarige, niet-schoolgaande cliënten na afloop van het feedbackgesprek binnen een van de ambulante dagcentra. Er werden drie schalen onderzocht, namelijk de tevredenheid, de ervaren therapeutische relatie en de motivatie. De afnameperiode liep van 11 maart 2019 tot en met 30 april 2019. Bij de survey was een contactformulier gevoegd waarin bereidwillige respondenten zich konden opgeven voor de groepsinterviews. Deze werden per centrum gehouden in de periode van 6 mei 2019 tot en met woensdag 15 mei 2019, waarin de aspecten uit de survey verder werden bevraagd. In totaal reageerden 57 respondenten op de survey. De respons op de interviews lag zeer laag, waardoor er uiteindelijk drie individuele interviews hebben plaatsgevonden.
 
Uit de resultaten bleek dat er geen verschillen zijn in de mate van tevredenheid, ervaren therapeutische relatie en motivatie in vergelijking met de verschillende gesprekssoorten en het gebruik van een instrument. Er kan geconcludeerd worden dat de verschillende werkwijzen geen invloed uitoefenen op de beleving van de cliënten. Uit het onderzoek blijkt dat cliënten daarentegen weldegelijk tevreden zijn over de oriëntatiefase, een therapeutische relatie ervaren en gemotiveerd zijn om aan hun problematiek te werken. Cliënten hechten meer belang aan een luisterend oor vanuit de begeleider, zonder zich veroordeeld te voelen over hun problematiek. Daarnaast is open communicatie, acceptatie, betrokkenheid en respect van belang binnen de begeleidingen.
 
Het lijkt erop dat er vanuit de begeleiders meer weerstand is op de huidige oriëntatiefase, waardoor aanbevolen wordt om een aanvullend tevredenheidsonderzoek te houden die gericht is op de medewerkers van de ambulante dagcentra. Hier kan gebruik worden gemaakt van semigestructureerde interviews om zo een gesprek aan te gaan over de beleving van de medewerkers over de huidige oriëntatiefase. De attitude van de medewerkers wordt hier nader onderzocht, waarin ook de mogelijkheid is om zelf ideeën aan te dragen. Andere aanbevelingen voor de organisatie zijn het uitvoeren van een tevredenheidsonderzoek naar de oriëntatiefase onder cliënten, waarbij er na afloop van elk gesprek een korte enquête wordt ingevuld in plaats van een eenmalige enquête. Hierdoor kunnen de belevingen van de cliënten gemakkelijker worden teruggehaald over elk gesprek. Tot slot is het interessant om onderzoek te doen naar andere screeningsinstrumenten, zodat er vastgesteld kan worden wat de eventuele verschillen en/of verbeteringen zijn ten opzichte van het huidige screeningsinstrument.