Samenvatting

Onze maatschappij is aan het veranderen. Kennis neemt toe en technologische ontwikkelingen gaan razend snel door middel van globalisering en digitalisering (Onderwijs 2032, 2016). Om de kinderen voor te bereiden op de maatschappij van de toekomst worden andere vaardigheden van hen verwacht waaronder kennisontwikkeling (basiscurriculum en digitale vaardigheden), persoonsvorming (21st century skills) en maatschappelijke toerusting (wetenschap en technologie) de drie hoofddoelen omvatten van het nieuwe curriculum. Opgesteld in het onderwijsplan 2032 (Onderwijs 2032, 2016). Om het nieuwe curriculum vorm te geven is het volgens de onderzoeker belangrijk dat de 21st century skills een plaats krijgen binnen het onderwijs en wetenschap en technologie een nieuw vakgebied wordt binnen het huidige curriculum. In het meerjarig beleidsplan van C.B.S. de Lindenborgh staat ook beschreven dat de school rekening wil houden met de 21st century skills en het vakgebied wetenschap en technologie. Tevens is in het ‘Techniekpact 2020’ vastgesteld dat het vakgebied wetenschap en technologie verplicht wordt vanaf 2020 (Techniekpact, 2016).

Op basis van deze informatie is de volgende onderzoeksvraag naar voren gekomen:
‘’Op welke manier kan wetenschap en technologie geïmplementeerd worden binnen het onderwijscurriculum van groep 2 van C.B.S. de Lindenborgh waarbij de methode Schatkist 3 leidraad is en spelenderwijs ontdekkend leren in een ontdekhoek en 21st century skills het uitgangspunt zijn?’’

Om een antwoord te geven op bovengenoemde onderzoeksvraag zijn twee ontdekhoeken ingericht aan de hand van de methode Schatkist 3. Voor de inrichting van de ontdekhoeken is een planning gemaakt, te vinden in bijlage 9, waarin beschreven staat welke 21st century skills opgenomen zijn passend bij het gehanteerde thema uit Schatkist 3. Daarnaast zijn er observatieformulieren ontworpen om de houdingsdoelen, vaardigheden en denkwijzen te observeren die beschreven staan in het doelenoverzicht per anker (thema) van Schatkist 3. De observatiegegeven worden in relatie gelegd met de betrokkenheid in de ontdekhoek, omdat Brouwers (2013) beschrijft dat ontwikkeling plaats vindt wanneer de betrokkenheid hoog is.
Tijdens de uitvoering van het praktijkonderzoek heeft de onderzoeker de onderzoeksaanpak aangepast met het gevolg dat naast het waarnemen van de houdingsdoelen, vaardigheden en denkwijze uit Schatkist 3 in relatie met de betrokkenheid onbedoeld ook geobserveerd is dat er een verschil zichtbaar is in de score op de houdingsdoelen, vaardigheden en denkwijzen wanneer de kinderen zelfstandig in de ontdekhoek spelen of sturing krijgen wanneer ze vastlopen.

Na literatuurstudie en de verwerking van de observatieformulieren is gebleken dat wetenschap en technologie geïntegreerd kan worden binnen het onderwijs van groep 2 door gebruik te maken van de methode Schatkist 3 en een vaste ontdekhoek in de klas. Hierbij kan de planning zoals opgesteld door de methode gevolgd worden. Wel is het handig dat de leerkracht vooraf nadenkt over de 21st century skills die gehanteerd kunnen worden in de ontdekhoek passend bij het thema uit Schatkist 3, omdat de methode niet weergeeft aan welke 21st century skills gewerkt wordt. Verder is het noodzakelijk de ontdekhoek te introduceren en uit te leggen hoe welke activiteit uitgevoerd kan worden, zodat de kinderen na de klassikale introductie zelfstandig in de hoek kunnen spelen. Bij de inrichting van de ontdekhoek is uit onderzoek gebleken dat het belangrijk is om aan te sluiten bij de belevingswereld en interesses van de kinderen. Hierdoor wordt de betrokkenheid vergroot wat volgens Brouwers (2013) zorg voor betere leerresultaten. Ook is het volgens Böttger, et al. (2016) belangrijk dat de ontdekhoek niet overvol komt te staat met materialen. Het gevolg hiervan is dat kinderen niets gaan doen, wat resulteert in een lage betrokkenheid. Tot slot is gebleken dat kleuters een zekere mate van sturing nodig hebben om af te wijken van bestaande kennis en beter te scoren op de houdingdoelen, vaardigheden en denkwijzen. Wanneer de houdingsdoelen, vaardigheden en denkwijzen vaker beoefend en aangeboden worden in een afgebakende ontdekhoek kunnen kinderen hierin groeien.