Samenvatting

Door de toenemende klimaatverandering worden periodes van droogte langer en valt er meer neerslag in kortere periodes. Om deze veranderingen op te vangen is Waterschap de Dommel gestart met verscheidene beekherstelprojecten die het waterbergend vermogen, de waterkwaliteit en de biodiversiteit moeten verbeteren (Waterschap de Dommel, 2014).In dit afstudeeronderzoek is een klimaatrobuuste gebiedsinrichting ontwikkeld voor het beekdallandschap rondom kasteel Cranendonck in de gemeente Cranendonck. De term klimaatrobuust is in dit onderzoek gedefinieerd als: een landschap dat met minimale menselijke ingrepen kan meebewegen met de veranderde neerslagpatronen door klimaatverandering. Naast klimaatrobuustheid zijn bodem en water sturend voor de gemaakte keuzes in de gebiedsinrichting.De stappen die zijn genomen om tot een gebiedsinrichting te komen zijn uitgewerkt in deze rapportage. Tevens is er een visuele weergave van het stappenplan gemaakt in de vorm van een storymap. Het opgestelde stappenplan is gebruiksvriendelijk en universeel toepasbaar op vrijwel elk gebied.Door middel van de lagenbenadering is het projectgebied in kaart gebracht. Zo is inzichtelijk geworden dat het projectgebied uit zandgronden bestaat en dat er een afname van veen heeft plaatsgevonden wat ervoor heeft gezorgd dat het waterbergend vermogen van de bodem minimaal is. De problematiek omtrent water is inzichtelijk gemaakt door middel van een bodem- en wateranalyse. Hier is de problematiek van verdroging en/ofvernatting in het gebied op basis van het KNMI WH-klimaatscenario 2050 in kaart gebracht en wat voor effecten dit heeft op de huidige natuur- en landbouwvormen. Tot slot is er specifiek gekeken naar het verwachte verschil in opbrengstderving is voor de landbouw.Om de hoeveelheid water die het gebied binnenkomt en verlaat inzichtelijk te maken is er een waterbalans opgesteld. Deze analyses hebben inzichtelijk gemaakt dat in de toekomst de fluctuaties in de grondwaterstand groter worden en de watertekorten toenemen. Het merendeel van de aanwezige natuurtypen als; dynamisch moeras, beek begeleidend bos envochtig hooiland en landbouwvormen als grasland, maïs en tarwe kunnen zich in 2050 niet meer handhaven in het projectgebied. Vervolgens is er een kansenanalyse uitgevoerd om met behulp van standplaatsvoorwaarden inzichtelijk te maken welke natuur- enlandbouwvormen zich op welk perceel kunnen handhaven. Om tot een klimaatrobuust ontwerp te komen waarbij water en bodem sturend zijn is aan de hand van de gebiedsinventarisatie en de waterbalans een oppervlaktewatervisiekaart opgesteld. Deze bestaat uit vier waterzones met elk een eigen functie en invulling. De oppervlaktewatervisiekaart en kansenanalyse zijn als leidraad gebruikt voor de uiteindelijke gebiedsinrichting. In dit ontwerp is bewust het perspectief van de agrariërs weggelaten zodat er een voorstel zonder concessies is gemaakt. In de gebiedsinrichting komennatuurvormen als beekbegeleidend bos, vochtig hooiland, kruidenrijk grasland en landbouwvormen als paludicultuur, kruidenrijk grasland, herenboeren en voedselbos voor. Deze vormen volgen de bodem- en watereigenschappen van het beekdallandschap van de Buulder Aa en hebben relatief weinig menselijke sturing nodig om voort te kunnen bestaan. Natuurgebieden worden met elkaar verbonden, er worden mogelijkheden gecreëerd omLandgoed Cranendonck om te vormen naar een plek waar alle gemeentelijke initiatieven samen kunnen komen. Tot slot wordt er een betere verbinding gelegd tussen landgoed Cranendonck en station Maarheeze.