Samenvatting

Dit hoofdstuk gaat over de wijze waarop de overheid en de lerarenopleidingen de afgelopen vijftig jaar op elkaar hebben gereageerd, elkaar hebben opgezocht of uit de weg zijn gegaan. Ze zijn aan elkaar verbonden omdat de overheid de vertegenwoordiger is van het algemeen belang, waarvan onderwijs een belangrijk onderdeel is en dat ook door lerarenopleidingen gediend moet worden. De interactie tussen de overheid en de opleidingspraktijk wordt nogal eens als complex of problematisch ervaren. Complex is het in ieder geval omdat veel personen en belangengroepen erbij betrokken zijn. Het wordt als problematisch worden ervaren omdat er vanuit de samenleving en de overheid als belangenbehartiger het beeld bestaat dat het onderwijs (in ons geval lerarenopleidingen) moeilijk aan te sturen zijn. Lerarenopleidingen en lerarenopleiders kunnen het als problematisch ervaren omdat vaak het beeld bestaat dat de overheid van bovenaf allerlei veranderingen oplegt die de professionals uit het onderwijswerkveld strijdig vinden met hun waarden, hun overtuigingen of de realiseerbaarheid. Terugkijkend op die dertig jaar ervaring herkennen we het sentiment en soms het wantrouwen waarmee vanuit lerarenopleidingen naar de overheid gekeken wordt en omgekeerd vanuit de overheid en koepels naar de praktijk van de lerarenopleidingen. In deze bijdrage belichten we dat vanuit een historisch perspectief. Daarbij ligt - gegeven onze achtergrond binnen die opleidingen – de nadruk op de bekostigde pabo’s en tweedegraads lerarenopleidingen algemeen vormend onderwijs binnen het hoger beroepsonderwijs. We beschrijven de relatie/interactie aan de hand van zes relatief grote, door de overheid geïnitieerde, aanpassingen of intenties gedurende de afgelopen vijf decennia. Bij de selectie waren omvang, impact op de onderwijspraktijk en diversiteit in tijd en thematiek leidend. Daarvoor gaan we in op de taken en verantwoordelijkheden van de overheid en de lerarenopleiding als partner.