Samenvatting

In dit artikel rapporteren de auteurs enkele inzichten uit een verkennende studie die is uitgevoerd in opdracht van het Nederlandse ministerie van OCW (Snoek, Van der Rijst, & Van Driel, 2014) met als doel de discussie te voeden over de wenselijkheid van selectie van studenten voor de lerarenopleidingen in Nederland. Uit de verkenning blijkt dat de opvattingen ten aanzien van de (on)wenselijkheid om te selecteren op basis van geschiktheid voor het beroep, in belangrijke mate worden gekleurd door de opvatting of men hoger onderwijs als een recht of als een voorrecht ziet. Voorstanders van selectie geven vooral aan dat dit kwaliteitsverhogend zou zijn omdat zwakkere studenten al voor de opleiding herkend worden en niet starten met de opleiding. Tegenstanders vinden het vooral onwenselijk dat het risicobestaat dat studenten afgewezen zouden kunnen worden die mogelijk wel goede leraren kunnen worden. Uit de resultaten komt het beeld naar voren dat slechts een relatief kleine groep studenten ongeschikt lijkt te zijn voor het beroep. Momenteel kan deze groep, ondanks negatieve adviezen bij de intake of studiekeuzecheck, toch instromen in een lerarenopleiding. Respondenten gaven aan dat studenten die ongeschikt zijn voor het beroep vaak niet verder komen dan de beginfase van de lerarenopleiding en dus uiteindelijk toch niet in het beroep terecht komen. Selectie aan de poort heeft dan geen effect op de verbetering van de kwaliteit van het leraarschap, maar voorkomt alleen dat ongeschikte studenten een jaar studietijd verliezen en het rendement van de opleiding negatief beïnvloeden. Hoewel er geen onderwijswetenschappelijke evidentie is dat deze effecten daadwerkelijk in Vlaanderen of Nederland op zullen treden, kunnen deze verwachte effecten wel een reden zijn om over te gaan tot selectie aan de poort. Dat betekent overigens wel een fundamentele wijziging in de huidige filosofie ten aanzien van toelating tot het hoger onderwijs. Voor de lerarenopleidingen zou dat betekenen dat er overgestapt wordt van een recht naar een voorrecht om een lerarenopleiding te mogen volgen.