Samenvatting

Achtergrond: Voor nierpatiënten kan het dieet bij hyperfosfatemie als complex worden ervaren. Duidelijk voorlichtingsmateriaal is hierbij fundamenteel. Echter is er bij een fosfaatbeperking zeer weinig voorlichtingsmateriaal en bestaan er wel fosfaatpiramides voor andere landen, maar nog niet voor Nederland. Doelstelling: Het in kaart brengen hoe de bestaande fosfaatpiramide aangepast kan worden naar de Nederlandse standaarden en voedingsgewoonten voor patiënten met hyperfosfatemie en hoe deze ingezet kan worden tijdens de behandeling om zo de behandeling bij hyperfosfatemie te verbeteren. Methoden: Er is literatuuronderzoek uitgevoerd en kwalitatief praktijkonderzoek middels interviews en vragenlijsten. Aan de hand van de resultaten is voorlichtingsmateriaal ontwikkeld wat is getest in de praktijk. Zes diëtisten zijn geïnterviewd, waarna acht het materiaal hebben getest en vervolgens een vragenlijst hebben ingevuld. Na het testen is ook een vragenlijst ingevuld door patiënten met hyperfosfatemie van Nederlandse (n=9), Turkse (n=3), Marokkaanse (n=2), Surinaamse (n=4), Hindoestaanse (Surinaams) (n=1), Antilliaanse (n=3), Pakistaanse (n=1) en Bosnische (n=2) afkomst. Het voorlichtingsmateriaal is ontworpen in Canva en rekening gehouden met laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden. Resultaten zijn geanalyseerd met de hand. Resultaten: de respondenten bleken graag meer snacks en specifieke (culturele) productplaatjes te zien in de piramide. Deze passen echter niet gezamenlijk en overzichtelijk binnen één piramide voor alle Nederlandse eetculturen. Een aparte piramide voor snacks en daarbij specifieke piramides per eetcultuur zijn gewenst. De piramide die nu gecreëerd is kan als algemene leidraad dienen en werd door 21 van de 25 patiënten als ‘duidelijk’ bevonden. Conclusie: De bestaande piramide kon voor een deel worden overgenomen. Echter moesten er een aantal aanpassingen worden gemaakt, zoals het toevoegen van specifieke culturele producten, vooral producten met additieven en het weghalen en vervangen van onduidelijke plaatjes. Om de piramide in de toekomst beter en bij meer verschillende eetculturen te laten aansluiten, is het nodig om de piramide onder een grotere groep te testen. Daarbij moet dit onderzoek worden voortgezet om specifieke piramides te ontwikkelen per eetcultuur. Verder kan de piramide het beste worden ingezet tijdens de uitleg over het ziektebeeld op het moment dat op basis van bloedwaarden een fosfaatbeperkt dieet is geïndiceerd.