Samenvatting

Met name bij de Provinciale Statenverkiezingen en de gemeenteraadsverkiezingen in Nederland, is de verkiezingsopkomst laag. Alle kiesgerechtigden moeten gemakkelijk gebruik kunnen maken van het stemrecht. De letterlijke of figuurlijke drempel die tussen de kiezer en het stembureau staat, zal kleiner moeten worden. Gemeentes dragen daar een verantwoordelijkheid voor. Dit onderzoek biedt gemeentes mogelijkheden om de bereikbaarheid van stembureaus te verbeteren.In dit onderzoek is aan de hand van vier deelvragen onderzocht hoe gemeentes de bereikbaarheid van stembureaus tijdens verkiezingen kunnen verbeteren ter bevordering van de opkomst. Voor de resultaten van de deelvragen zijn interviews afgenomen met vier gemeentes: Almere, Amsterdam, Maashorst en Utrecht. De interviews bieden inzicht in de rol van bereikbaarheid in de locatiekeuze en inrichting van stembureaus en welke maatregelen worden genomen om dit te beïnvloeden. Een breed pakket van maatregelen en de effectiviteit daarvan is verder onderzocht in de literatuur.Uit het onderzoek komt naar voren dat de nabijheid en spreiding van stembureaus een grote rol speelt in de bevordering van de bereikbaarheid. Het toevoegen van stemlocaties om te zorgen voor een betere spreiding is effectief, mits dit niet ten koste gaat van het schrappen van lang bestaande stemlocaties. Geografische analyses kunnen een bijdrage leveren voor het optimaliseren van de spreiding van stembureaus. De gemeentes kunnen de bereikbaarheid van stembureaus ook verbeteren door rekening te houden met de route die de kiezer aflegt in het verkeers- en vervoerssysteem.Om stembureaus goed toegankelijk te maken wordt er vanuit gemeentes al veel gedaan om de richtlijnen van de overheid zo goed mogelijk na te leven. Daarnaast kunnen er door gemeentes nog andere maatregelen worden genomen voor specifieke groepen mindervaliden. Die maatregelen zijn vaak prijzig. Een oplossing daarvoor is om de maatregelen te combineren.Dit onderzoek is een handreiking voor de implementatie van verschillende mogelijkheden die gemeentes kunnen toepassen om de bereikbaarheid van stembureaus te verbeteren. Ook kan dit onderzoek dienen als startpunt voor een kwantitatief vervolgonderzoek naar de effectiviteit van de verschillende maatregelen in diverse gemeentes.