|
|
           |
reageren | bijlagen | attenderen | printversie De persoonlijke portal in opmarsDatum 05/12/2006 Bijdrage van Gerard Bierens (Fontys Hogescholen)Gepersonificeerde portals zijn in opmars. Volgens Gerard Bierens is Netvibes.com momenteel beste uitwerking van de gepersonaliseerde portal. Hij beschrijft de ontwikkelingen van kennisportals en illustreert het gebruik van Netvibes. De basis waarmee Netvibes gebruikers naar zich toetrekt is, naast de gelikte interface, de veelzijdigheid van de ingebouwde RSS-lezer en de mogelijkheid om een groot aantal webservices binnen één en dezelfde interface te integreren. Behoefte voor opslag van data in knowlegdebasesDe kennisportal heeft in de loop der jaren telkens een andere invulling gekregen. Toch is er vanuit historisch perspectief een duidelijke lijn te ontdekken die parallel loopt met de steeds verdergaande technologische ontwikkelingen. Waar het ooit begon met het centraal vastleggen van belangrijk geachte links en documenten op een lokale pagina, zorgde de steeds groter wordende informatiebehoefte voor opslag van data in knowlegdebases. Als gevolg van de steeds verdergaande mogelijkheden om systemen, applicaties en later ook data te kunnen integreren werd ook de behoefte aan uitwisseling van kennis steeds groter. Aan die behoefte wordt nu vaak invulling gegeven door Enterprise Content Management systemen; organisatiebrede kennisportals waarin applicaties, processen en data samenvloeien in een geharmoniseerde uniforme gebruikersschil.Onbegrend, collectief delen van kennisMaar tegelijkertijd laten vele kenniswerkers zich onder invloed van de technologische groeispurt niet meer tegenhouden door de grenzen van de eigen organisatie. Het web als platform geeft een geheel andere, dynamische invulling aan de wijze waarop informatie gevonden, geassembleerd en tot kennis verwerkt kan worden. Die nieuw verworven kennis blijft ook niet langer steken in hoofden van mensen, maar wordt -met behulp van weblogs, wiki's en andere social software tools- collectief gedeeld met een onbegrensd (inter)nationaal kennisnetwerk.In deze nieuwe wereld, nu al binnen handbereik, is het niet langer de organisatie, maar juist het individu dat -redenerend vanuit een collectieve context- een persoonlijke invulling geeft aan de term kennismanagement. Web 2.0 – social networking'Web 2.0 generally refers to a second generation of services — such as social networking sites, wikis, communication tools, and folksonomies — available on the World Wide Web that lets people collaborate and share information online. In contrast to the first generation, Web 2.0 gives users an experience closer to desktop applications than the traditional static Web pages.' (bron: WikiPedia)Wie de ontwikkelingen op het web ook maar een beetje volgt, heeft ervan gehoord: de nieuwe internetbubble heet 'web 2.0'. Niet langer de desktop staat centraal, maar het web. Een belangrijk element in deze is de verschuiving van de zware pc georiënteerde applicaties naar volledig op internet levende lichtgewicht toepassingen, welke dankzij innovatieve technologieën reeds een alleszins acceptabel niveau weten te bereiken. Verder kenmerkende web 2.0 termen zijn social software, participatie en vooral openheid. Open source, maar belangrijker nog, open data en open protocollen. Zo wordt het dynamisch koppelen van verschillende webservices een fluitje van een cent, ook voor non-technische websurfers.  (http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/21/Web20_en.png) De term 'web 2.0' komt oorspronkelijk uit de koker van Tim O'Reilly, hij refereert daarmee aan de eerste internetbubble die in 2001 abrubt ten einde kwam. Om de verschillen tussen web 1.0 en web 2.0 te illustreren kwam O'Reilly met het volgende lijstje:  Niet iedereen zal alle genoemde termen (her)kennen, maar het verschil in de formule van het statige, trage en vooral zeer besloten instituut Britannica Online en die van de volledig open en door iedereen vrij te bewerken encylopedie Wikipedia zal duidelijk zijn. Hetzelfde gaat op voor het intussen oubollige format van de personal website, iets waar web 2.0 het fenomeen blogging tegenover zet; zeer dynamisch, interactief en binnen het bereik van iedereen met een internetaansluiting. Ook content management systemen worden in sneltreinvaart ingehaald door de tijd en massaal vervangen door wiki's en andere social software tools. Het beeld is duidelijk, web 1.0 was vooral eenrichtingsverkeer, waarbij de aanbieder alle touwtjes in handen wilde hebben. Web 2.0 rekent daarmee af en stelt de gebruiker centraal. Deze bepaalt zelf wel of een service bruikbaar is, en meer dan dat, de gebruiker wil ook actief en samen met anderen invloed hebben op zo'n service. Kortom, web 2.0 breekt radicaal met alle uitgangspunten waarop web 1.0 uiteen is gespat. Het web als platform, innovatieve technologieën en open systemen; het klinkt allemaal mooi, maar waartoe moet dit leiden? Om direct maar een stevige stelling te deponeren: web 2.0 luidt het begin van het einde in voor desktop-applicaties. Daarnaast leidt web 2.0 tot de devaluatie van zogenaamde 'top-down' georganiseerde platformen, daar tegenover staat de opmars van gepersonificeerde portals. Portals volgens web 2.0Wie de moeite neemt om de term 'web 2.0' bij Blogsearch.google.com in te typen, of even langsgaat bij trendwatcher TechCrunch.com ziet vanzelf al hoe groot de aanwas van nieuwe 2.0 toepassingen is. Van alles wat tot voor kort alleen bestond als desktop-applicatie worden nu doorlopend nieuwe webbased varianten gelanceerd. Met de web 2.0 technieken in het achterhoofd (AJAX, RSS, API's) is het vanuit deze reeks van min of meer losse webservices geen al te grote stap meer naar het aanbieden van datastromen en functionaliteiten in een geïntegreerd raamwerk. Met die gedachte storten velen zich nu op hetzelfde concept, waaronder grootheden als Microsoft, Yahoo en uiteraard ook Google. Die laatste zet momenteel echt de trend. Met onder andere Gmail, Calender, Photos, Docs & Spreadsheets, Blogger en Google Reader worden de contouren van Google Office steeds duidelijker zichtbaar, sommigen speculeren zelfs al over GoogleOS (Operating System). Maar ook anderen, zoals AJAXlaunch.com, SocialText.com en 37signals.com timmeren hard aan dezelfde weg.Praktijkvoorbeeld Netvibes.comDe momenteel beste uitwerking van de gepersonaliseerde portal komt echter uit een minder bekende hoek: Netvibes.com.Wellicht juist omdat Netvibes niet gelieerd is aan een van de grote drie (Microsoft, Yahoo, Google) is men daar vrij om een portal-oplossing met 'the best of the 2.0 web' aan te bieden. De basis waarmee Netvibes gebruikers naar zich toetrekt is, naast de gelikte interface, de veelzijdigheid van de ingebouwde RSS-lezer. Daarnaast zeer aansprekend is de mogelijkheid om een groot aantal webservices binnen één en dezelfde interface te integreren.  Ieder individu kan bij Netvibes zelfstandig een persoonlijke portal inrichten. Het is een kwestie van even een (gratis) account aanmaken, de gewenste webservices selecteren, positioneren en –indien gewenst- configureren. De lijst van standaard beschikbare (en volledige geïntegreerde) applicaties en webservices is behoorlijk indrukwekkend:  Uiteraard komt ook Netvibes weer met een eigen API, waardoor er -bijna als vanzelf- doorlopend nieuwe door derden ontwikkelde modules beschikbaar komen. Met al die elementen is het inrichten van een tot in details gepersonaliseerde portal een kwestie van kiezen, rangschikken en direct in gebruik nemen. Dankzij AJAX gebeurt dat allemaal in 'real time', dus zonder onderbrekingen vanwege paginaverversingen. Groot pluspunt van Netvibes is de mogelijkheid om tabbladen te gebruiken. Dit geeft alle vrijheid om een eigen onderverdeling te maken, bijvoorbeeld op basis van functionaliteit, per informatievorm of aan elkaar gerelateerde onderdelen. Maar ook dat is weer een keuze die geheel wordt overgelaten aan de gebruiker.  Bovenstaande afbeelding toont veel informatie uit veel verschillende applicaties; agenda, email, bookmarks, nieuws- en weer, notities, to-do list, zoekmachine, foto's en meer. Zo'n goed gevuld digitaal dashboard is prachtig natuurlijk, maar nog belangrijker dan dat is het besef dat de inhoud voor 100% bewerkt en bewaard wordt op het web, zonder ook maar één keer een beroep te hoeven doen op desktop-software! Daarmee is het web als platform een feit. Kansen voor het onderwijs?Studenten zijn steeds vaker en langer online, bouwen aan hun sociale netwerk via communities, Instant Messaging en gebruiken tal van andere online tools. Een persoonlijke portal heeft de capaciteiten om dit alles op een voor de student aantrekkelijke manier te bundelen. De gebruikersgroep van Netvibes bestaat dan ook -niet verrassend- voor een belangrijk deel uit studenten. Toch zijn door universiteiten en hogescholen ontwikkelde Netvibes-modulen in geen velden of wegen te bekennen.In dit licht bezien is het een logische gedachte om ontwikkelaars en programmeurs direct aan het werk te zetten met het ontwikkelen van elearning-modules voor Google, Netvibes, Microsoft Live, My Yahoo en andere web 2.0 platformen. De in ELO's en andere systemen opgesloten content en functionaliteit kan zo eindelijk de weg vinden naar die plekken waar de (toekomstige) kenniswerkers zich bevinden; online, en altijd in de buurt van hun persoonlijke kennisportal. 
PersonaliaGerard Bierens is werkzaam als staffunctionaris/webcoördinator voor de afdeling Mediavoorzieningen bij Fontys Hogescholen en initiator van de Fontys Mediatheek Portal, een dynamisch kennisplatform van en voor domeindeskundige informatiespecialisten. Daarnaast schrijft hij als freelance ICT-auteur zowel online als offline over onderwerpen als content management, informatisering en de vele aspecten van social software. Zijn persoonlijke weblog is te vinden op www.weblogzonderhaast.nl.Hij is bereiken via e-mail op: gerard.bierens [at] gmail.com of email [at] gerardbierens.nl. Gerelateerde artikelen op deze siteZie Dossier E-learning trendsZie Dossier Nieuwe technologie Meer info
|
||||||||||||||||
(afb. Persoonlijke portal)
